Przykład: prowadzę firmę jednoosobową i specjalizuję się w tworzeniu kursów online dla przyszłych analityków danych. Posiadam wykształcenie inżyniera matematyki stosowanej oraz tytuł magistra informatyki w biznesie. Planuję również uzyskać kwalifikacje nauczycielskie poprzez roczny kurs. Biorąc pod uwagę rodzaj mojej działalności i wykształcenie, czy mogę skorzystać ze zwolnienia z VAT za prowadzenie kursów online przygotowujących do zawodu analityka danych?
Kursy zawodowe a zwolnienie z VAT
Aby móc korzystać ze zwolnienia z VAT, oferowane kursy muszą być bezpośrednio związane z branżą lub zawodem, a ich celem powinno być dostarczenie lub aktualizacja wiedzy potrzebnej uczestnikom dla celów zawodowych. Dodatkowo, kursy te powinny spełniać cele edukacyjne porównywalne z tymi, które realizują instytucje publiczne. Oznacza to, że kursy powinny być zgodne z celami państwa członkowskiego w zakresie jakości, ceny i zakresu programowego.
Podstawowa stawka VAT na szkolenia i kursy
Podstawowa stawka VAT w Polsce wynosi 23% zgodnie z art. 41 ust. 1 w połączeniu z art. 146aa ust. 1 pkt 1 ustawy z 11 marca 2004 roku o podatku od towarów i usług (u.p.t.u.). Ustawodawca w ustawie tej, jak również w przepisach wykonawczych, przewidział możliwość stosowania stawek obniżonych lub zwolnień od podatku dla określonych czynności.
Zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 29 u.p.t.u., usługi związane z kształceniem zawodowym lub przekwalifikowaniem zawodowym są zwolnione z VAT, pod warunkiem, że:
są prowadzone zgodnie z formami i zasadami określonymi w odrębnych przepisach,
są świadczone przez podmioty posiadające akredytację w rozumieniu ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. - Prawo oświatowe, i dotyczą wyłącznie usług objętych tą akredytacją,
są finansowane w całości ze środków publicznych,
oraz gdy dotyczą świadczenia usług i dostawy towarów ściśle związanych z tymi usługami.
Zastosowanie zwolnienia z VAT na szkolenia i kursy
Zwolnienie z VAT, zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 29 ustawy o podatku od towarów i usług (u.p.t.u.), jest możliwe, gdy świadczone usługi można zakwalifikować jako usługi kształcenia lub przekwalifikowania zawodowego, które nie są wymienione w pkt 26 tego artykułu.
Aby móc skorzystać ze zwolnienia, konieczne jest spełnienie jednego z dodatkowych kryteriów:
Szkolenie musi być prowadzone zgodnie z formami i zasadami określonymi w odrębnych przepisach.
Podmiot świadczący usługę musi posiadać akredytację na prowadzenie danego rodzaju szkolenia, zgodnie z ustawą Prawo oświatowe.
Szkolenie musi być finansowane w całości ze środków publicznych.
Zwolnienie to obejmuje zarówno usługi kształcenia, jak i wszystkie towarów i usług ściśle związanych z realizowanym kształceniem.
Zgodnie z art. 44 rozporządzenia wykonawczego Rady (UE) Nr 282/2011 z dnia 15 marca 2011 r., środki wykonawcze do Dyrektywy 2006/112/WE dotyczą wspólnego systemu podatku od wartości dodanej i nakładają szczególne wymagania dotyczące usług kształcenia zawodowego i przekwalifikowania. Przepisy te akcentują, że usługi te muszą pozostawać w bezpośrednim związku z branżą lub zawodem i służyć uzyskaniu lub aktualizacji wiedzy zawodowej. Istotne jest, że art. 132 ust. 1 lit. i) Dyrektywy 2006/112/WE, na które odwołuje się wspomniany art. 44, określa, że zwolnione z VAT mogą być usługi edukacyjne świadczone przez określone w dyrektywie podmioty, bez ograniczeń formalistycznych co do czasu trwania czy formy szkolenia. To oznacza, że w przeciwieństwie do art. 43 ust. 1 pkt 29 u.p.t.u.
Warunki do zastosowania zwolnienia z VAT szkoleń
Zwolnienie z VAT usług szkoleniowych - aby usługi edukacyjne mogły być uznane za kształcenie zawodowe w kontekście zwolnienia z VAT zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 29 u.p.t.u., muszą bezpośrednio wiązać się z branżą lub zawodem oraz skutkować uzyskaniem lub uaktualnieniem wiedzy zawodowej uczestników szkolenia. Tylko wówczas mogą one korzystać ze zwolnienia od podatku od towarów i usług.
Dodatkowo, warto odwołać się do wyroku Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z 28 listopada 2013 r., w sprawie C-319/12 MDDP. W tym wyroku Trybunał uznał, że przepisy dyrektywy 2006/112/WE, w szczególności artykuł 132 ust. 1 lit. i, artykuły 133 i 134, nie wykluczają możliwości zwolnienia od VAT usług edukacyjnych świadczonych przez podmioty prywatne w celach komercyjnych. Ważnym aspektem jest tutaj, że podmioty te muszą realizować cele edukacyjne porównywalne z celami instytucji publicznych.
Przeczytaj również:
Oznacza to, że podmioty prywatne, aby skorzystać ze zwolnienia, muszą spełniać kryterium realizacji celów podobnych do celów instytucji publicznych w dziedzinie edukacji. To kryterium stanowi podstawę do równego traktowania podmiotów publicznych i prywatnych w kontekście zwolnienia od VAT dla usług edukacyjnych.
Czy wszystkie usługi edukacyjne są zwolnione z VAT?
Zgodnie z art. 132 ust. 1 lit. i dyrektywy 2006/112/WE, nie wszystkie usługi edukacyjne świadczone przez podmioty prywatne mogą korzystać ze zwolnienia z VAT. Przepis ten wyraźnie wskazuje, że zwolnienie to dotyczy jedynie tych podmiotów prywatnych, które realizują cele podobne do celów instytucji publicznych. Takie stwierdzenie zostało potwierdzone w wyroku Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z dnia 28 listopada 2013 r. (sprawa M., C-319/12), gdzie wskazano, że nie zezwala ono na zwolnienie wszystkich podmiotów prywatnych świadczących usługi edukacyjne, a tylko tych, których działalność jest porównywalna do działalności podmiotów publicznych.
Naczelny Sąd Administracyjny w swoim orzecznictwie podkreśla, że art. 132 ust. 1 lit. i dyrektywy 112 odnosi się do usług kształcenia świadczonych przez instytucje specjalnie w tym celu utworzone, które zapewniają odpowiednią jakość świadczeń i realizują określoną politykę edukacyjną. Tym samym, aby móc skorzystać ze zwolnienia z VAT, podmioty te muszą również dysponować odpowiednim personelem oraz infrastrukturą. Instytucje te są zwykle określone przez odpowiednie przepisy prawne, takie jak ustawy czy rozporządzenia, co może obejmować na przykład szkoły i uczelnie.
W praktyce oznacza to, że prywatne instytucje edukacyjne chcące skorzystać ze zwolnienia z VAT muszą wykazać, iż ich cele i działalność edukacyjna są w sposób istotny porównywalne do celów instytucji publicznych, co obejmuje zarówno kwestie jakościowe, jak i strukturalne.
Zwolnienie z VAT usług szkoleniowych - podsumowanie
Podmioty świadczące usługi edukacyjne, które chcą skorzystać ze zwolnienia z VAT zgodnie z prawem unijnym i krajowym, muszą działać w ramach ściśle określonych regulacji dotyczących nie tylko ich działalności edukacyjnej, ale także innych aspektów ściśle z nimi związanych - działają one na podstawie konkretnej struktury programowej, zasad zatrudniania wykwalifikowanego personelu i muszą spełniać odpowiednie standardy techniczne oraz zapewnić właściwą infrastrukturę.
Kontrola państwa nad tymi instytucjami sprawia, że nie posiadają one pełnej autonomii w zakresie kształtowania ogólnych zasad swojej działalności. Zwolnienie z VAT jest dostępne również dla innych instytucji, które są uznawane przez państwo członkowskie za realizujące cele edukacyjne porównywalne do celów instytucji publicznych. Wymaga to od nich zapewnienia odpowiedniej jakości kształcenia, ceny oraz zakresu programowego, które muszą odpowiadać standardom i celom edukacyjnym stosowanym w państwie członkowskim. Takie standardy zapewniają, że kształcenie odbywa się pod kontrolą państwa, co jest kluczowe dla uzyskania zwolnienia z VAT - kryteria i wymagania są potwierdzone w orzecznictwie, na przykład w wyrokach Naczelnego Sądu Administracyjnego z 8 lipca 2022 r., sygn. akt I FSK 1902/18 oraz z 26 kwietnia 2022 r., sygn. akt I FSK 2465/18, które podkreślają, że instytucje edukacyjne muszą nie tylko zapewniać odpowiedni poziom kształcenia, ale także działać w ramach wytycznych i pod kontrolą państwa, aby ich działalność była uznawana za podobną do działalności instytucji publicznych i aby mogły korzystać ze zwolnienia z VAT.
