Okres wypowiedzenia umowy o pracę to ważny aspekt stosunku pracy, który określa, kiedy zatrudnienie może zostać zakończone. Choć zasady dotyczące okresu wypowiedzenia mogą wydawać się złożone, zrozumienie ich jest istotne zarówno dla pracowników, jak i pracodawców.
Czym jest wypowiedzenie umowy o pracę?
Wypowiedzenie umowy o pracę to jednostronne oświadczenie jednej ze stron (pracownika lub pracodawcy), którego celem jest zakończenie trwającego stosunku pracy. Oznacza to, że do jego złożenia nie jest potrzebna zgoda drugiej strony. W przypadku umów na czas nieokreślony, pracodawca musi jednak uzasadnić przyczynę wypowiedzenia.
Pracownik, który otrzymuje wypowiedzenie, ma prawo wiedzieć, dlaczego pracodawca zdecydował się zakończyć współpracę. Z kolei pracownik, który wypowiada umowę, nie musi tego uzasadniać, co daje mu większą elastyczność w podejmowaniu decyzji.
Jakie elementy powinno zawierać wypowiedzenie?
Prawidłowe wypowiedzenie umowy o pracę powinno zawierać kilka kluczowych elementów:
Miejscowość i data sporządzenia dokumentu,
Dane pracodawcy i pracownika,
Oświadczenie o wypowiedzeniu umowy z określeniem daty jej zawarcia,
Informację o zachowaniu okresu wypowiedzenia wraz z datą jego upływu,
Podpis osoby składającej wypowiedzenie i, opcjonalnie, podpis osoby je przyjmującej.
Prawidłowe sporządzenie wypowiedzenia jest istotne, ponieważ brak niektórych elementów może prowadzić do jego zakwestionowania przez drugą stronę.
Od czego zależy długość okresu wypowiedzenia?
Długość okresu wypowiedzenia jest ściśle powiązana z czasem zatrudnienia pracownika u danego pracodawcy. Obejmuje ona różne długości w zależności od tego, czy mówimy o umowie na czas określony, nieokreślony, czy też na okres próbny:
Umowy na czas określony i nieokreślony:
2 tygodnie – jeśli pracownik był zatrudniony krócej niż 6 miesięcy,
1 miesiąc – gdy zatrudnienie trwało co najmniej 6 miesięcy,
3 miesiące – jeśli pracownik był zatrudniony co najmniej 3 lata.
Umowy na okres próbny:
3 dni robocze – gdy umowa była zawarta na mniej niż 2 tygodnie,
1 tydzień – gdy umowa trwała co najmniej 2 tygodnie,
2 tygodnie – gdy okres próbny wynosił 3 miesiące.
Jak liczyć okres wypowiedzenia?
Moment rozpoczęcia biegu wypowiedzenia różni się w zależności od tego, czy jest on liczony w miesiącach, tygodniach czy dniach.
Okres wypowiedzenia liczony w miesiącach - bieg wypowiedzenia zaczyna się pierwszego dnia miesiąca następującego po złożeniu wypowiedzenia. Na przykład, jeśli pracownik złoży wypowiedzenie 16 stycznia, jego okres wypowiedzenia rozpocznie się 1 lutego i zakończy ostatniego dnia lutego.
Okres wypowiedzenia liczony w tygodniach - zaczyna się w pierwszą niedzielę po złożeniu wypowiedzenia i kończy się w sobotę po upływie tygodnia lub dwóch. Oznacza to, że jeśli pracownik złoży wypowiedzenie we wtorek, okres wypowiedzenia zacznie się w najbliższą niedzielę.
Okres wypowiedzenia liczony w dniach roboczych - dotyczy to głównie umów na okres próbny krótszych niż 2 tygodnie. W takim przypadku okres wypowiedzenia rozpoczyna się następnego dnia roboczego po dostarczeniu wypowiedzenia i obejmuje tylko dni robocze, z wyłączeniem niedziel i świąt.
Dodatkowe uprawnienia pracownika podczas okresu wypowiedzenia
W przypadku wypowiedzenia umowy przez pracodawcę, pracownik ma prawo do dni wolnych na poszukiwanie nowego zatrudnienia. Wymiar tych dni zależy od długości okresu wypowiedzenia:
2 dni robocze w przypadku wypowiedzenia dwutygodniowego i jednomiesięcznego,
3 dni robocze w przypadku wypowiedzenia trzymiesięcznego.
Co ważne, pracownik zachowuje w tym czasie prawo do wynagrodzenia, co może stanowić wsparcie w procesie poszukiwania nowej pracy.
Kiedy warto złożyć wypowiedzenie?
Wypowiedzenie umowy o pracę - okresy wypowiedzenia i sposób rozwiązania umowy o pracę - moment złożenia wypowiedzenia ma znaczenie, jeśli zależy nam na skróceniu czasu oczekiwania na zakończenie stosunku pracy. W przypadku krótkich okresów wypowiedzenia, np. tygodnia, najlepiej złożyć wypowiedzenie pod koniec tygodnia, co pozwoli na najszybsze rozpoczęcie jego biegu. Natomiast przy okresie jednomiesięcznym lub dłuższym, warto to zrobić pod koniec miesiąca, aby bieg wypowiedzenia zaczął się możliwie szybko.
Wypowiedzenie umowy bez zachowania okresu wypowiedzenia
Choć standardem jest zakończenie umowy z zachowaniem okresu wypowiedzenia, w niektórych sytuacjach umowę można rozwiązać bez tego okresu. Pracodawca ma prawo do takiego rozwiązania w przypadku poważnych naruszeń obowiązków przez pracownika, np. ciężkiego naruszenia zasad pracy lub popełnienia przestępstwa.
Pracownik natomiast może zakończyć umowę bez wypowiedzenia, gdy pracodawca nie spełnia swoich podstawowych obowiązków, np. nie wypłaca wynagrodzenia lub naraża
pracownika na szkodliwe warunki pracy.
Rozwiązanie umowy o pracę za porozumieniem stron
Alternatywnym sposobem zakończenia stosunku pracy jest rozwiązanie umowy za porozumieniem stron. W tym trybie obie strony uzgadniają termin zakończenia współpracy. Jest to bardziej elastyczne rozwiązanie, ponieważ daje możliwość ustalenia dogodnego terminu zakończenia umowy bez konieczności trzymania się standardowych okresów wypowiedzenia.
Wypowiedzenie umowy o pracę - okresy wypowiedzenia i sposób rozwiązania umowy o pracę - podsumowanie
Okres wypowiedzenia umowy o pracę jest elementem, który należy uwzględnić przy planowaniu zakończenia współpracy. Jego długość zależy od stażu pracy oraz rodzaju umowy, a sposób liczenia biegu wypowiedzenia wpływa na termin zakończenia stosunku pracy.
