Przed przystąpieniem do opodatkowania ryczałtem od dochodów spółek, znanego jako Estoński CIT, podatnicy mają obowiązek dokonania szczegółowych wyodrębnień w kapitale własnym. Obowiązek ten obejmuje wyodrębnienie zysków i strat poniesionych w latach poprzedzających pierwszy rok opodatkowania ryczałtem. Poniżej przedstawiamy szczegółowe wymagania dotyczące tych wyodrębnień oraz ich wpływ na sprawozdania finansowe i obowiązki podatkowe.
Obowiązek wyodrębnienia w kapitale własnym
Na ostatni dzień roku podatkowego poprzedzającego pierwszy rok opodatkowania ryczałtem, podatnik jest zobowiązany do wyodrębnienia w kapitale własnym:
Kwoty zysków niepodzielonych i kwoty zysków podzielonych, które odniesiono na kapitały: Dotyczy to zysków wypracowanych w latach poprzedzających pierwszy rok opodatkowania ryczałtem od dochodów spółek.
Kwoty niepokrytych strat, które zostały poniesione w latach poprzedzających pierwszy rok opodatkowania ryczałtem: Chodzi o straty, które zostały wygenerowane przed pierwszym rokiem opodatkowania ryczałtem i które nie zostały jeszcze pokryte.
Wyjątki od obowiązku wyodrębnienia w Estońskim CIT
Obowiązek wyodrębnienia zysków i strat nie dotyczy podatnika, który powstał z przekształcenia przedsiębiorcy będącego osobą fizyczną albo spółki niebędącej osobą prawną, w sytuacji gdy taki podmiot przekształcony nie prowadził ksiąg rachunkowych i tym samym nie dokonywał wyodrębnienia kapitałów własnych (zysków i strat).
Stosowanie przepisów Estońskiego CIT do podmiotów przekształconych
Przepisy o wyodrębnieniu zysków i strat stosuje się do podatnika utworzonego z przekształcenia przedsiębiorcy będącego osobą fizyczną wykonującą we własnym imieniu działalność gospodarczą albo spółki niebędącej osobą prawną w spółkę o formie organizacyjno-prawnej uprawniającej do ryczałtu od dochodów spółek, jeżeli podmiot przekształcony prowadził księgi rachunkowe.
Wykazywanie wyodrębnionych zysków i strat w Estońskim CIT
Wyodrębnienie zysków i strat w kapitale własnym przed przystąpieniem do Estońskiego CIT - wyodrębnienie zysków i strat powinno być wykazywane w sprawozdaniach finansowych sporządzanych przez podatnika i jego następców prawnych zgodnie z przepisami o rachunkowości od roku, w którym dokonano tego wyodrębnienia, do roku, w którym wypłacone zostały te zyski lub pokryte zostały te straty.
Opodatkowanie dochodu w okresie Estońskiego CIT
Podatek ryczałtowy od dochodów spółek obejmuje w szczególności dochód odpowiadający:
Wysokości zysku netto wypracowanego w okresie opodatkowania ryczałtem: podatek ten dotyczy zysków przeznaczonych do wypłaty wspólnikom lub przeznaczonych na pokrycie strat powstałych przed okresem opodatkowania ryczałtem.
Dochód podatnika, który zakończył opodatkowanie ryczałtem: obejmuje to sumę zysków netto osiągniętych w każdym roku stosowania ryczałtu, które nie były zyskami podzielonymi ani nie zostały przeznaczone na pokrycie straty.
Wyjątki od obowiązku podatkowego Estońskiego CIT
Podatek nie będzie należny od dochodu (zysku netto) wypracowanego przed okresem opodatkowania ryczałtem. Wypłata dywidendy z takich zysków nie będzie rodziła obowiązku podatkowego w podatku CIT. Podobnie, w przypadku podjęcia uchwały o pokryciu strat powstałych w okresie opodatkowania ryczałtem, nie powstanie obowiązek podatkowy ani zobowiązanie podatkowe.
Dywidendy z zysków opodatkowanych Estońskim CIT
Jeżeli wypłacona wspólnikom dywidenda pochodzi z podziału zysków z okresu opodatkowania ryczałtem od dochodów spółek, a zyski te nie są obecnie wyodrębniane w kapitale własnym spółki, nie dokonuje się odliczeń przewidzianych w przepisach ustawy o PIT.
Praktyczne aspekty wyodrębnienia zysków i strat
Przykład wyodrębnienia zysków i strat
Przykład 1: Spółka Przekształcona z Indywidualnej Działalności
Spółka powstała z przekształcenia indywidualnej działalności gospodarczej, która nie prowadziła ksiąg rachunkowych. W związku z tym, nie ma obowiązku wyodrębnienia zysków i strat w kapitale własnym na ostatni dzień roku podatkowego poprzedzającego pierwszy rok opodatkowania ryczałtem.
Przykład 2: Spółka przekształcona z prowadzącej księgi rachunkowe
Spółka powstała z przekształcenia przedsiębiorcy będącego osobą fizyczną, który prowadził księgi rachunkowe. W takim przypadku, spółka jest zobowiązana do wyodrębnienia zysków i strat w kapitale własnym. Wyodrębnione zyski i straty muszą być uwzględnione w sprawozdaniach finansowych aż do ich wypłaty lub pokrycia.
Korekta przychodów i kosztów uzyskania przychodów
Podatnik jest zobowiązany do zaliczenia do przychodów podatkowych oraz kosztów uzyskania przychodów różnic wynikających z odmiennej klasyfikacji księgowej i podatkowej:
Zaliczanie do przychodów: zgodnie z art. 12 ust. 1 ustawy o CIT:
Przychody już uwzględnione w wyniku finansowym netto podatnika za lata podatkowe poprzedzające pierwszy rok opodatkowania ryczałtem, jeżeli dotychczas nie zostały zaliczone do przychodów podatkowych.
Koszty zaliczone do kosztów uzyskania przychodów w latach podatkowych poprzedzających pierwszy rok opodatkowania ryczałtem, jeżeli dotychczas nie zostały uwzględnione w wyniku finansowym netto.
Zaliczanie do kosztów uzyskania przychodów: zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy o CIT:
Przychody zaliczone do przychodów podatkowych w latach poprzedzających pierwszy rok opodatkowania ryczałtem, jeżeli dotychczas nie zostały uwzględnione w wyniku finansowym netto.
Koszty uwzględnione w wyniku finansowym netto podatnika za lata podatkowe poprzedzające pierwszy rok opodatkowania ryczałtem, jeżeli dotychczas nie zostały zaliczone do kosztów uzyskania przychodów.
Przypisanie przychodów i kosztów do źródeł przychodów
Podatnik na ostatni dzień roku podatkowego poprzedzającego pierwszy rok opodatkowania ryczałtem zobowiązany jest sporządzić informację o przychodach podatkowych oraz kosztach uzyskania przychodów wynikających z różnic ich ujmowania dla celów podatkowych i rachunkowych. Przychody i koszty przypisuje się odpowiednio do źródła przychodów, tj. albo do zysków kapitałowych, albo do dochodów osiągniętych z innych źródeł przychodów.
Efektem korekty wstępnej przychodów i kosztów jest wyeliminowanie:
Podwójnego opodatkowania tych samych przychodów.
Możliwości nieuwzględnienia w rozliczeniu podatkowym określonych przychodów.
Podwójnego odliczenia tych samych kosztów.
Możliwości nieuwzględnienia w rozliczeniu podatkowym określonych kosztów.
Po wyborze ryczałtu od dochodów spółek przychody i koszty podatnika ustalane dla celów rachunkowych staną się również kategoriami podatkowymi. Korekta powinna mieć zastosowanie do różnic przejściowych między wynikiem finansowym a podatkowym podatnika, ale nie dotyczy różnic o charakterze trwałym, np. przychodów z nieodpłatnych świadczeń. Pomocne mogą być aktywa i rezerwy ustalane w związku z podatkiem odroczonym.
Omawianych zasad nie stosuje się do przychodów, o których mowa w art. 12 ust. 4 ustawy o CIT, oraz kosztów niestanowiących kosztów uzyskania przychodów, z wyjątkiem tych przychodów i kosztów, które podlegają rozliczeniu w innych terminach lub okresach zgodnie z przepisami o rachunkowości.
Przykłady Korekty wstępnej
Przykład 1: Udzielona pożyczka
Podatnik wybiera opodatkowanie ryczałtem od dochodów spółek począwszy od stycznia 2022 roku. Na dzień 31 grudnia 2021 roku sporządza informację, w której do przychodów podatkowych zalicza:
Naliczone, lecz jeszcze nie otrzymane odsetki od pożyczki udzielonej wspólnikowi, o ile odsetki te zostały uwzględnione już w przychodach rachunkowych, tj. w wyniku finansowym netto w latach poprzedzających pierwszy rok stosowania ryczałtu.
Dodatnie różnice kursowe dotychczas nierealizowane, naliczone przy wycenie bilansowej środków pieniężnych zgromadzonych na zagranicznym rachunku bankowym.
Naliczone, lecz jeszcze nie otrzymane odsetki od należności z tytułu dostaw i usług.
Kwotę różnicy między amortyzacją środka trwałego dla celów rachunkowych i podatkowych, np. w sytuacji gdy środek trwały został podatkowo zamortyzowany w oparciu o odpis jednorazowy, a rachunkowe odpisy będą kontynuowane w okresie opodatkowania ryczałtem.
Przykład 2: Koszty zaciągniętego kredytu
Podatnik zalicza do kosztów uzyskania przychodu:
Naliczone, lecz jeszcze nie zapłacone odsetki od zaciągniętego kredytu obrotowego, o ile odsetki te zostały uwzględnione już w kosztach rachunkowych, tj. w wyniku finansowym netto w latach poprzedzających pierwszy rok stosowania ryczałtu.
Naliczone, a dotychczas niewypłacone, wynagrodzenia z tytułu zawartych umów zlecenia i umów o dzieło, o ile kwoty tych wynagrodzeń zostały uwzględnione już w kosztach rachunkowych, tj. w wyniku finansowym netto w roku poprzedzającym pierwszy rok stosowania ryczałtu, a w rozliczeniu podatkowym nie zostały uwzględnione.
Kwotę różnicy między amortyzacją środka trwałego dla celów rachunkowych i podatkowych, np. w sytuacji gdy środek trwały jest amortyzowany dla celów rachunkowych według wyższej stawki niż dla celów podatkowych.
W przypadku ustalenia przychodów i kosztów z tytułu korekty wstępnej, podatnik dokonuje zapłaty podatku należnego od tego dochodu z końcem pierwszego miesiąca następującego po ostatnim roku opodatkowania ryczałtem. Jeżeli jednak podatnik stosował to opodatkowanie cztery lata podatkowe lub dłużej w sposób nieprzerwany, zobowiązanie podatkowe z tego tytułu wygasa w całości.
Podstawy Prawne
Ustawa z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (Dz.U. z 2021 r. poz. 217 ze zm.)
Art. 12 ust. 2: Księgi rachunkowe zamyka się na dzień zakończenia działalności jednostki, nie później jednak niż na dzień końca roku obrotowego.
Ustawa z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz.U. z 2021 r. poz. 1800 ze zm.)
Art. 7aa ust. 1: Podatnik, który wybrał opodatkowanie ryczałtem od dochodów spółek, jest zobowiązany, na ostatni dzień roku podatkowego poprzedzającego pierwszy rok opodatkowania ryczałtem od dochodów spółek:Sporządzić informację o różnicach w przychodach i kosztach, które wynikają z ich odmiennej klasyfikacji dla celów prawa podatkowego oraz prawa bilansowego, wraz z informacją o podatku należnym.Sporządzić informację o dochodzie z przekształcenia, w kwocie odpowiadającej sumie nadwyżek wartości poszczególnych składników majątku, ustalonych dla wyniku finansowego netto zgodnie z przepisami o rachunkowości, na dzień przekształcenia, ponad ich wartość podatkową ustaloną na ten dzień wraz z informacją o podatku należnym.Wyodrębnić w kapitale własnym kwoty zysków niepodzielonych i kwoty zysków podzielonych, które odniesiono na kapitały, a które zostały wypracowane w latach poprzedzających pierwszy rok opodatkowania ryczałtem od dochodów spółek.Wyodrębnić kwoty niepokrytych strat, które zostały poniesione w latach poprzedzających pierwszy rok opodatkowania ryczałtem od dochodów spółek.
Art. 12 ust. 1: Przychodami są, z zastrzeżeniem ust. 3 i 4 oraz art. 14, otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku podatkowym pieniądze i wartości pieniężne, w tym różnice kursowe.
Art. 12 ust. 4: Do przychodów nie zalicza się: 6a) zwróconych innych wydatków niezaliczonych do kosztów uzyskania przychodów.
Art. 15 ust. 1: Kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16.
Wyodrębnienie zysków i strat w kapitale własnym przed przystąpieniem do Estońskiego CIT - podsumowanie
Przed przystąpieniem do opodatkowania ryczałtem od dochodów spółek, podatnicy muszą dokonać szczegółowych wyodrębnień w kapitale własnym, obejmujących zyski niepodzielone, zyski podzielone oraz niepokryte straty z lat poprzedzających pierwszy rok opodatkowania ryczałtem. Wyodrębnienie to powinno być uwzględnione w sprawozdaniach finansowych do momentu wypłaty zysków lub pokrycia strat. Przepisy te nie dotyczą podmiotów przekształconych, które nie prowadziły ksiąg rachunkowych przed przekształceniem. Odpowiednie wyodrębnienia zapewniają, że podatkowe i księgowe rozliczenia są zgodne z wymogami Estońskiego CIT. Korekta przychodów i kosztów uzyskania przychodów jest niezbędna, aby wyeliminować podwójne opodatkowanie oraz zapewnić prawidłowe rozliczenie wszystkich kategorii podatkowych.
