Od 1 listopada 2024 roku wejdzie w życie nowa ustawa o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz niektórych innych ustaw, której celem jest wprowadzenie tzw. wakacji składkowych dla przedsiębiorców.
Kto będzie objęty wakacjami składkowymi?
Zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 5 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, obowiązkowym ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym podlegają osoby prowadzące pozarolniczą działalność gospodarczą:
Art. 6 ust. 1 pkt 5 u.s.u.s. - obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym podlegają osoby prowadzące pozarolniczą działalność gospodarczą.
Podstawą wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne dla tych osób jest zadeklarowana kwota, nie niższa jednak niż 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego (art. 18 ust. 8).
Art. 18 ust. 8 u.s.u.s. - podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne dla osoby prowadzącej pozarolniczą działalność gospodarczą stanowi zadeklarowana kwota, nie niższa jednak niż 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego.
Dlaczego wprowadzono wakacje składkowe?
Wysokość składek stanowi dla wielu przedsiębiorców znaczące obciążenie, które utrudnia prowadzenie działalności gospodarczej. Z tego powodu ustawodawca zdecydował się na wprowadzenie zmian mających na celu zmniejszenie obciążeń składkowych.
Preferencje w opłacaniu składek
Jak wynika z przepisów art. 18 ust. 1 ustawy Prawo przedsiębiorców, przedsiębiorca będący osobą fizyczną, który podejmuje działalność gospodarczą po raz pierwszy albo podejmuje ją ponownie po upływie co najmniej 60 miesięcy od dnia jej ostatniego zawieszenia lub zakończenia i nie wykonuje jej na rzecz byłego pracodawcy, może skorzystać z ulgi na start. Oznacza to, że przez okres 6 miesięcy od dnia podjęcia działalności gospodarczej nie podlega obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym.
Art. 18 ust. 1 ustawy Prawo przedsiębiorców - przedsiębiorca będący osobą fizyczną, który podejmuje działalność gospodarczą po raz pierwszy albo podejmuje ją ponownie po upływie co najmniej 60 miesięcy od dnia jej ostatniego zawieszenia lub zakończenia i nie wykonuje jej na rzecz byłego pracodawcy, może skorzystać z ulgi na start.
Kolejne preferencje wynikają z przepisów ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Osoby prowadzące pozarolniczą działalność gospodarczą na podstawie przepisów o działalności gospodarczej lub innych przepisów szczególnych (art. 8 ust. 6 pkt 1) w okresie pierwszych 24 miesięcy kalendarzowych od dnia rozpoczęcia wykonywania działalności gospodarczej mogą opłacać składki od podstawy wymiaru, którą stanowi zadeklarowana kwota, nie niższa jednak niż 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia (mały ZUS -art. 18a).
Art. 8 ust. 6 pkt 1 u.s.u.s. - za osoby prowadzące pozarolniczą działalność gospodarczą uważa się osoby prowadzące działalność gospodarczą na podstawie przepisów o działalności gospodarczej lub innych przepisów szczególnych.
Art. 18a u.s.u.s. - osoby prowadzące pozarolniczą działalność gospodarczą w okresie pierwszych 24 miesięcy kalendarzowych od dnia rozpoczęcia wykonywania działalności gospodarczej mogą opłacać składki od podstawy wymiaru, którą stanowi zadeklarowana kwota, nie niższa jednak niż 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia.
W 2024 roku:
w okresie od 1 stycznia 2024 r. do 30 czerwca 2024 r. minimalna podstawa wymiaru składek wynosi 1272,60 zł (4242 zł x 60%),
w okresie od 1 lipca 2024 r. do 31 grudnia 2024 r. minimalna podstawa wymiaru składek wynosi 1290,00 zł (4300 zł x 60%).
Wakacje składkowe – nowa ulga dla przedsiębiorców
Wakacje składkowe ZUS - w 2024 roku wejdzie w życie kolejna zmiana przepisów, wprowadzająca zwolnienie z obowiązku opłacania należnych składek przez płatnika na jego własne obowiązkowe ubezpieczenia emerytalne, rentowe, wypadkowe, a także składki na dobrowolne ubezpieczenie chorobowe, tzw. „wakacje składkowe”. Zmiany te wprowadzają przepisy ustawy z 9 maja 2024 r. o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz niektórych innych ustaw.
Art. 17b ust. 1 u.s.u.s. - na wniosek płatnika składek prowadzącego działalność, o której mowa w art. 8 ust. 6 pkt 1, zwalnia się go z opłacenia należnych składek z tego tytułu na jego własne obowiązkowe ubezpieczenia emerytalne, rentowe i wypadkowe, za wskazany we wniosku miesiąc kalendarzowy.
Prawo do skorzystania ze zwolnienia będzie dotyczyło wyłącznie płatników składek prowadzących działalność, o której mowa w art. 8 ust. 6 pkt 1. Ze zwolnienia przedsiębiorca będzie mógł skorzystać wyłącznie przez jeden miesiąc w roku kalendarzowym.
Kto nie skorzysta z wakacji składkowych?
Z wakacji składkowych nie będą mogli skorzystać:
Twórca i artysta;
Osoba prowadząca działalność w zakresie wolnego zawodu:
w rozumieniu przepisów o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne;
z której przychody są przychodami z działalności gospodarczej w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych;
Wspólnik jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością oraz wspólnicy spółki jawnej, komandytowej lub partnerskiej;
Akcjonariusz prostej spółki akcyjnej wnoszący do spółki wkład, którego przedmiotem jest świadczenie pracy lub usług;
Komplementariusz w spółce komandytowo-akcyjnej;
Osoba prowadząca publiczną lub niepubliczną szkołę, inną formę wychowania przedszkolnego, placówkę lub ich zespół, na podstawie przepisów ustawy Prawo oświatowe.
Z wakacji składkowych nie będą mogły skorzystać także:
Osoby prowadzące pozarolniczą działalność, które korzystają z ulgi na start, o której mowa w art. 18 ust. 1 u.p.p. Przedsiębiorca, który spełnia warunki do skorzystania z ulgi na start nie podlega obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym przez okres 6 miesięcy od dnia podjęcia działalności gospodarczej, w konsekwencji w tym okresie nie może skorzystać z wakacji składkowych; skorzystanie z ulgi na start jest zależne wyłącznie od woli przedsiębiorcy.
Art. 18 ust. 1 ustawy Prawo przedsiębiorców - Przedsiębiorca będący osobą fizyczną, który podejmuje działalność gospodarczą po raz pierwszy albo podejmuje ją ponownie po upływie co najmniej 60 miesięcy od dnia jej ostatniego zawieszenia lub zakończenia i nie wykonuje jej na rzecz byłego pracodawcy, może skorzystać z ulgi na start.
Jakie składki zostaną objęte zwolnieniem?
Za miesiąc kalendarzowy zwolnieniem zostaną objęte finansowane przez przedsiębiorcę należne składki na jego własne:
Obowiązkowe ubezpieczenie |
|
Dobrowolne ubezpieczenie chorobowe | Jeżeli ubezpieczony dobrowolnie podlegał ubezpieczeniu chorobowemu w miesiącu złożenia wniosku oraz w miesiącu go poprzedzającym |
Na Fundusz Pracy i Fundusz Solidarnościowy | Jeśli przedsiębiorca jest zobowiązany do zapłaty tych składek. |
Jakie składki nie zostaną objęte zwolnieniem?
W miesiącu „wakacji składkowych” zwolnieniem nie zostaną objęte:
Obowiązkowa składka na ubezpieczenie zdrowotne;
Składki opłacane przez płatnika za:
Pracowników,
zleceniobiorców,
osoby współpracujące,
innych ubezpieczonych podlegających ubezpieczeniom społecznym z innych tytułów.
Przystąpić do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego może jednak tylko ten przedsiębiorca, który ubezpieczeniu emerytalnemu i rentowemu podlega obowiązkowo.
Finansowanie składek w ramach wakacji składkowych
Za miesiąc kalendarzowy objęty „wakacjami składkowymi” składki osób korzystających ze zwolnienia na ich własne ubezpieczenia społeczne z tytułu wykonywanej działalności (ubezpieczenie emerytalne, rentowe, wypadkowe oraz chorobowe, o ile dane osoby podlegają temu ostatniemu) będą finansowane z budżetu państwa w ramach dotacji do Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, o której mowa w art. 53.
Art. 53 u.s.u.s. - dotacja z budżetu państwa przeznaczona jest na finansowanie świadczeń i innych wydatków w zakresie ubezpieczeń społecznych oraz na uzupełnienie niedoboru funduszu emerytalnego i rentowego.
Składki na Fundusz Pracy i Fundusz Solidarnościowy
W miesiącu objętym wakacjami składkowymi przedsiębiorca będzie zwolniony z opłacania składek na Fundusz Pracy i Fundusz Solidarnościowy, ale nieopłacone przez przedsiębiorcę składki nie będą uzupełniane z dotacji z budżetu państwa.
Zmiany zostaną także wprowadzone do przepisów ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy oraz ustawy o Funduszu Solidarnościowym. Mają one na celu wyłączenie osób korzystających z „wakacji składkowych” z obowiązku opłacania własnych składek na Fundusz Pracy i Fundusz Solidarnościowy w miesiącu, za który przysługuje zwolnienie (art. 104 ust. 1 pkt 3 lit. l u.p.z.i.r.; art. 4 ust. 1a u.f.s.). Dodatkowo w przepisach ustawy o promocji zatrudnienia nowelizacja reguluje wpływ wakacji składkowych na prawo do zasiłku dla bezrobotnych. Okres miesiąca kalendarzowego wakacji składkowych (okres nieopłacania składek na własne ubezpieczenie społeczne) będzie okresem zaliczanym do 365 dni w okresie 18 miesięcy bezpośrednio poprzedzających dzień zarejestrowania (art. 71 ust. 2 pkt 11 u.p.z.i.r.). Oznacza to, że okres wakacji składkowych nie wpłynie negatywnie na prawo do zasiłku, o jaki może ubiegać się osoba bezrobotna.
Art. 104 ust. 1 pkt 3 lit. l ustawy o promocji zatrudnienia - zwolnienie z obowiązku opłacania składek na Fundusz Pracy dotyczy m.in. osób korzystających z 'wakacji składkowych' w miesiącu, za który przysługuje zwolnienie.
Art. 4 ust. 1a ustawy o Funduszu Solidarnościowym - osoby korzystające z 'wakacji składkowych' są zwolnione z obowiązku opłacania składek na Fundusz Solidarnościowy w miesiącu, za który przysługuje zwolnienie.
Warunki korzystania z wakacji składkowych
Na wniosek płatnika składek prowadzącego działalność, o której mowa w art. 8 ust. 6 pkt 1 u.s.u.s., zwalnia się go z opłacenia należnych składek z tego tytułu na jego własne obowiązkowe ubezpieczenia emerytalne, rentowe i wypadkowe, za wskazany we wniosku miesiąc kalendarzowy, jeżeli:
W miesiącu kalendarzowym poprzedzającym miesiąc złożenia wniosku miał zgłoszonych do ubezpieczeń emerytalnego, rentowych i wypadkowego lub ubezpieczenia zdrowotnego nie więcej niż dziesięciu ubezpieczonych.
W ostatnich 2 latach kalendarzowych poprzedzających rok złożenia wniosku nie osiągnął przychodu z pozarolniczej działalności gospodarczej lub w co najmniej jednym roku z 2 ostatnich lat kalendarzowych poprzedzających rok złożenia wniosku osiągnął roczny przychód z pozarolniczej działalności gospodarczej nieprzekraczający równowartości w złotych 2 milionów euro.
Jako ubezpieczony w roku kalendarzowym poprzedzającym rok złożenia wniosku oraz w okresie od początku roku kalendarzowego złożenia wniosku do dnia złożenia tego wniosku nie wykonywał pozarolniczej działalności gospodarczej na rzecz byłego pracodawcy, na rzecz którego w roku kalendarzowym rozpoczęcia działalności gospodarczej lub w poprzednim roku kalendarzowym wykonywał w ramach stosunku pracy lub spółdzielczego stosunku pracy czynności wchodzące w zakres wykonywanej działalności gospodarczej.
W miesiącu kalendarzowym poprzedzającym miesiąc złożenia wniosku jako ubezpieczony podlegał ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej.
Praca na rzecz byłego pracodawcy
Okolicznością wykluczającą skorzystanie z wakacji składkowych jest wykonywanie działalności gospodarczej na rzecz byłego pracodawcy.
Prawo do ubiegania się o wakacje składkowe dotyczy przedsiębiorcy, który jako ubezpieczony:
w roku kalendarzowym poprzedzającym rok złożenia wniosku oraz
w okresie od początku roku kalendarzowego złożenia wniosku do dnia złożenia tego wniosku nie wykonywał pozarolniczej działalności gospodarczej na rzecz byłego pracodawcy, na rzecz którego w roku kalendarzowym rozpoczęcia działalności gospodarczej lub w poprzednim roku kalendarzowym wykonywał w ramach stosunku pracy lub spółdzielczego stosunku pracy czynności wchodzące w zakres wykonywanej działalności gospodarczej.
Oznacza to, że zakres wykonywanych czynności na rzecz byłego lub obecnego pracodawcy, na rzecz którego będzie wykonywana działalność, nie może pokrywać się z zakresem czynności wykonywanych w ramach stosunku pracy.
Pismo z 31.10.2016 r. Centrala Zakładu Ubezpieczeń Społecznych WPI/200000/43/1076/2016 - zakres wykonywanych czynności na rzecz byłego lub obecnego pracodawcy, na rzecz którego będzie wykonywana działalność, nie może pokrywać się z zakresem czynności wykonywanych w ramach stosunku pracy.
Okres podlegania ubezpieczeniom
Przedsiębiorca, który zamierza skorzystać z wakacji składkowych, powinien:
Podlegać jako ubezpieczony ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej w miesiącu kalendarzowym poprzedzającym miesiąc złożenia wniosku.
W przypadku składki na dobrowolne ubezpieczenie chorobowe skorzystanie z wakacji składkowych będzie możliwe, jeżeli ubezpieczony dobrowolnie podlegał ubezpieczeniu chorobowemu:
w miesiącu złożenia wniosku oraz
w miesiącu poprzedzającym miesiąc złożenia wniosku.
Do spełnienia warunku podlegania ubezpieczeniu chorobowemu w odniesieniu do danego miesiąca wystarczające jest podleganie w nim pod ubezpieczenie przez co najmniej jeden dzień.
Deklaracje ZUS za miesiąc objęty wakacjami składkowymi
Zgodnie z obowiązującymi przepisami osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą ma obowiązek przesyłać deklarację rozliczeniową, imienne raporty miesięczne oraz opłacać składki za dany miesiąc, nie później niż do 20 dnia następnego miesiąca (art. 47 ust. 1).
Art. 47 ust. 1 u.s.u.s. - osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą ma obowiązek przesyłać deklarację rozliczeniową, imienne raporty miesięczne oraz opłacać składki za dany miesiąc, nie później niż do 20 dnia następnego miesiąca.
W przypadku gdy płatnik składek opłaca składki wyłącznie za siebie, przesyła wyłącznie deklarację rozliczeniową ZUS DRA.
Gdyby jednak taki płatnik składek korzystał z wakacji składkowych, to za miesiąc kalendarzowy objęty zwolnieniem z opłacenia składek, będzie przesyłał do ZUS nie później niż do 20 dnia następnego miesiąca:
Deklarację rozliczeniową;
Imienny raport miesięczny z informacją o składkach finansowanych przez budżet państwa za osobę opłacającą składki za siebie;
Imienny raport miesięczny z informacją o składkach finansowanych przez osobę opłacającą składki za siebie;
W przypadku zgłaszania do ubezpieczeń innych ubezpieczonych - imienne raporty za tych ubezpieczonych.
W przypadku niewywiązania się przez ubezpieczonych z tego obowiązku, deklaracje rozliczeniowe oraz imienne raporty miesięczne (o składkach finansowanych przez budżet państwa za osobę opłacającą składki za siebie, o składkach finansowanych przez osobę opłacającą składki za siebie) będą sporządzane bądź korygowane (na ogólnych zasadach przewidzianych w ustawie o systemie ubezpieczeń społecznych) przez sam Zakład Ubezpieczeń Społecznych.
Wakacje składkowe a składka na ubezpieczenie zdrowotne
Wakacje składkowe nie obejmują składki na ubezpieczenie zdrowotne. Przedsiębiorca za miesiąc, w którym będzie korzystał z wakacji składkowych, będzie zobowiązany zapłacić składkę na ubezpieczenie zdrowotne.
Jak wyjaśniono w uzasadnieniu do zmian:
"(…) korzystający z 'wakacji składkowych' nadal będą traktowani jako osoby prowadzące działalność pozarolniczą m.in. na gruncie art. 66 ust. 1 pkt 1 lit. c ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych.(…)"Art. 66 ust. 1 pkt 1 lit. c ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych - obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego podlegają osoby prowadzące pozarolniczą działalność gospodarczą.
Wakacje składkowe będą miały także wpływ na wysokość składki na ubezpieczenie zdrowotne w 2024 r. i w 2025 r. w zależności od wprowadzonych zmian przepisów dotyczących podstawy wymiaru tej składki.
Wakacje składkowe ZUS - podsumowanie
W celu ustalenia ewentualnych za i przeciw korzystania z wakacji składkowych należy uwzględnić to, że obecnie przedsiębiorcy, którzy opłacają podatek dochodowy na zasadach określonych w art. 27, art. 30c u.p.d.o.f (skala podatkowa, podatek liniowy) wpłacają składkę na ubezpieczenie zdrowotne od miesięcznej podstawy wymiaru tej składki stanowiącej dochód z działalności gospodarczej pomniejszany o kwotę opłaconych składek na ubezpieczenia emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe, jeżeli nie zostały zaliczone do kosztów uzyskania przychodów. W przypadku sfinansowania składek na ubezpieczenie społeczne przez budżet państwa pomniejszenie nie będzie możliwe. Jeśli od 2025 r. zostaną zmienione przepisy dotyczące składki na ubezpieczenie zdrowotne i podatnik będzie płacił ryczałtową składkę zdrowotną, nie będzie to miało już znaczenia.
Art. 27, art. 30c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (u.p.d.o.f) - podatek dochodowy od osób fizycznych może być obliczany na zasadach ogólnych według skali podatkowej (art. 27) lub według stawki liniowej (art. 30c).
Podatnicy, którzy stosują opodatkowanie w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych w 2024 r., powinni uważać w przypadku korzystania z wakacji składkowych. Brak możliwości pomniejszenia przychodów o kwotę finansowanych przez budżet składek na ubezpieczenie społeczne może spowodować przekroczenie kwoty przychodów uprawniających do stosowania niższej podstawy wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne. Z uwagi na planowane zmiany dotyczące podstawy wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne, od 2025 r. problem ten może już nie istnieć.
Commenti