Pytanie o to, jaką stawkę VAT należy zastosować do wody z kranu podawanej w restauracji, często pojawia się w kontekście działalności gastronomicznej. Woda pobierana z sieci wodociągowej, podawana klientom przez kelnera w szklance, rodzi wątpliwości co do tego, czy powinna być opodatkowana stawką obniżoną (8%), czy standardową (23%). Przepisy o podatku od towarów i usług (VAT) są w tej kwestii precyzyjne, jednak ich interpretacja może budzić niejasności. Przyjrzyjmy się zatem szczegółowo, jak kształtują się zasady opodatkowania tego typu sprzedaży.
Woda naturalna a VAT – klasyfikacja w systemie CN
Zacznijmy od podstawowej kwestii – klasyfikacji towarów i usług dla celów VAT. Woda, w tym woda pitna z kranu, jest sklasyfikowana pod kodem 2201 CN (Nomenklatura Scalona).
Kod ten obejmuje następujące produkty:
wody, w tym naturalne wody mineralne i wody gazowane, które nie zawierają cukru ani innych substancji słodzących czy aromatyzujących,
lód i śnieg.
Zgodnie z art. 41 ust. 2 ustawy o VAT (Dz.U. z 2004 r. nr 54, poz. 535 z późn. zm.), towary wymienione w załączniku nr 3 do ustawy podlegają opodatkowaniu obniżoną stawką VAT, która wynosi 8%. Zgodnie z poz. 16 załącznika nr 3 do ustawy, opodatkowaniu stawką 8% VAT podlega woda dostarczana za pośrednictwem sieci wodociągowych, cysternami lub innymi środkami transportu.
Kiedy obowiązuje stawka 8% VAT?
Stawka VAT na wodę z kranu w restauracji - jak wspomniano, stawka 8% VAT dotyczy wyłącznie wody dostarczanej za pomocą sieci wodociągowych, cystern lub innych środków transportu. Zatem woda, którą użytkownik otrzymuje w ramach usług komunalnych, podlega tej stawce. W praktyce oznacza to, że każda sprzedaż wody z kranu, która trafia bezpośrednio do klienta (np. w domu, biurze czy innym miejscu), w tym także wody do użytku przemysłowego, jest opodatkowana stawką 8% VAT. Przykładem może być woda dostarczana do gospodarstw domowych przez lokalne przedsiębiorstwo wodociągowe.
Jednak sytuacja zmienia się, gdy woda dostarczana jest w ramach usług gastronomicznych. Jak stanowi art. 41 ust. 12f pkt 1 u.p.t.u., stawkę podatku w wysokości 8% stosuje się do dostawy towarów i świadczenia usług związanych z wyżywieniem (klasyfikowanych według PKWiU 56), z wyłączeniem sprzedaży w zakresie napojów innych niż wymienione w załączniku nr 3 lub 10 do u.p.t.u. lub w przepisach wykonawczych do ustawy.
Jakie napoje podlegają stawce 23% VAT?
Sprzedaż napojów w kontekście usług gastronomicznych, czyli podawania ich w restauracji, barze czy kawiarni, z reguły podlega stawce podstawowej VAT w wysokości 23%. Przepis ten obejmuje zarówno napoje alkoholowe, jak i bezalkoholowe, a także wodę podawaną gościom restauracji.
Podawanie wody w szklance lub karafce przez kelnera w restauracji klasyfikuje tę usługę jako sprzedaż napoju w ramach działalności gastronomicznej. Zgodnie z art. 41 ust. 1 i art. 146aa pkt 1 ustawy o VAT, sprzedaż taka podlega podstawowej stawce VAT 23%, ponieważ woda podawana w ten sposób nie jest traktowana jako dostawa towaru za pośrednictwem sieci wodociągowych, cystern czy innych środków transportu.
Przepisy dotyczące napojów w restauracjach
Art. 41 ust. 12f pkt 1 u.p.t.u. precyzuje, że sprzedaż wody w restauracjach, która jest klasyfikowana jako napój, nie może korzystać z obniżonej stawki VAT, nawet jeśli jest to zwykła woda pitna pochodząca z sieci wodociągowej. W ustawie VAT przewidziane są wyjątki od tej zasady, ale nie obejmują one napojów podawanych w restauracjach, barach czy innych punktach gastronomicznych.
Czy oznaczenie „woda naturalna” wpływa na stawkę VAT?
Często pojawia się pytanie, czy restauracja musi w jakiś sposób oznaczać wodę podawaną klientom, np. jako „woda naturalna”, aby móc stosować stawkę 8% VAT. Odpowiedź brzmi: nie. Oznaczenie wody jako „naturalna” lub jakiekolwiek inne nie wpływa na możliwość zastosowania obniżonej stawki VAT. Decydujące znaczenie ma sposób, w jaki woda jest dostarczana klientowi. Jeśli woda jest podawana przez kelnera, nawet jeśli jest to ta sama woda, która została pobrana z sieci wodociągowej, sprzedaż podlega stawce 23%.
Restauracje, które serwują wodę z kranu jako część swojej oferty, muszą stosować podstawową stawkę VAT 23%. Zastosowanie obniżonej stawki VAT mogłoby być uznane za nieprawidłowość w rozliczeniach podatkowych, co mogłoby prowadzić do dodatkowych zobowiązań podatkowych oraz kar nałożonych przez organy podatkowe.
Stawka VAT na wodę z kranu w restauracji - podsumowanie
Na podstawie przepisów ustawy o podatku VAT oraz klasyfikacji towarów w systemie CN, woda z kranu podawana w restauracji przez kelnera nie spełnia warunków do zastosowania obniżonej stawki 8% VAT - rolę odgrywa tutaj m.in. sposób podania wody – serwowanie jej w szklance lub karafce w ramach usług gastronomicznych automatycznie powoduje konieczność zastosowania stawki 23% VAT.
Oznaczenie wody jako „naturalna” nie wpływa na możliwość zastosowania niższej stawki VAT, ponieważ decydującym czynnikiem jest sposób dostawy wody klientowi. Restauracje muszą zatem uwzględniać ten aspekt w swoich rozliczeniach podatkowych, aby uniknąć problemów z organami podatkowymi.
