Rozpoczęcie działalności gospodarczej wiąże się z problemem wyboru odpowiedniej formy prawnej, pod którą firma będzie działać. Obok najprostszej formy, czyli prowadzenia jednoosobowej działalności, można prowadzić działalność w formie spółki osobowej lub kapitałowej. Przedstawiamy podstawowe informację z zakresu spółek w serii artykułów.
Spółka komandytowa
Spółka komandytowa w swej istocie jest spółką należącą do spółek osobowych, która przewiduje prowadzenie przedsiębiorstwa pod własną firmą, w której za zobowiązania spółki odpowiada przynajmniej jeden wspólnik, odpowiadając za te zobowiązania bez ograniczeń, zyskując tym samym tytuł komplementariusza a dodatkowo co najmniej jeden wspólnik musi odpowiadać w ograniczeniu i jest nim tzw.: komandytariusz. Umowa spółki komandytowej ma szczególną formę, gdyż musi być sporządzona w formie aktu notarialnego pod rygorem jej nieważności. Komandytariusz wspiera swoim bytem spółkę pod względem finansowym lecz należy pamiętać że nie posiada on praw do kierowania posunięciami spółki. Komandytariusz może jedynie żądać odpisu sprawozdania finansowego i przeglądać księgi rachunkowe oraz pozostałą dokumentacje np.: celem sprawdzenia rzetelności. W momencie powstawania spółki, konieczne jest wniesienie odpowiedniej sumy komandytowej przez poszczególnych komandytariuszy. Suma komandytowa oznaczana jest kwotowo i podlega ścisłemu wpisowi do rejestru przedsiębiorców. Suma komandytowa może być niższa od tej która była wniesiona przez komandytariusza.
Spółka komandytowo-akcyjna
Spółka komandytowo- akcyjna jest spółką osobową, w której również przedsiębiorstwo w formie spółki jest prowadzone pod firmą, w której za zobowiązania wynikające z poczynań spółki musi odpowiadać co najmniej jeden wspólnik bez ograniczeń, zwany komplementariuszem i również co najmniej jeden wspólnik odpowiada częściowo. W spółce komandytowo-akcyjnej, spotykamy się z obowiązkowym kapitałem zakładowym, którego wartość wynosi minimum 50 000 złotych. Powstały kapitał zakładowy, dzieli się na akcję których wartość minimalna nie może być niższa od jednego grosza. Akcji powstałych nie można podejmować za cenę niższą od nominalnej. Statut spółki, czyli umowa zawarcia spółki komandytowo- akcyjnej zawierana jest w formie notarialnej. Komplementariusz ma prawo oraz obowiązek, prowadzenia wszelkiego typu spraw spółki. W spółce komandytowo-akcyjnej istnieje możliwość założenia rady nadzorczej. W przypadku gdy liczba akcjonariuszy przewyższa 25 osób obowiązek ustanowienia rady nadzorczej jest obligatoryjny. W momencie powstania rady nadzorczej, rada ta sprawuje stały nadzór nad całokształtem funkcjonowania spółki. Jako organ stanowiący spółki wyróżniamy walne zgromadzenie, które w swym zakresie praw może podejmować uchwały we wszystkich sprawach.
Spółka partnerska
Gdy mówimy o spółce partnerskiej, mamy na myśli spółkę osobową, która została utworzona przez wspólników, wzajemnych partnerów, którzy w ramach wykonywania wolnych zawodów, prowadzą przedsiębiorstwo w formie spółki pod własną firmą. Zamysł partnerów spółki przewiduje że, za wspólników uważa się osoby fizyczne które posiadają uprawnienia do wykonywania wolnych zawodów, które określa Kodeks spółek handlowych. Jako cechę wspólną, porównującą spółkę partnerską do spółki jawnej jest fakt, że spółka partnerska również nie posiada osobowości prawnej. Za moment powstania spółki uznaje się wpisanie spółki do rejestru przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego. Proces zakładania spółki partnerskiej, składa się na zawarcie odpowiedniej umowy spółki, wniesienie wkładów wspólników oraz zarejestrowanie spółki. Rejestrując spółkę, oraz zawierając umowę spółki należy pamiętać o obowiązku zachowania pisemnej formy umowy spółki pod rygorem nieważności. Na rozwiązanie spółki partnerskiej mogą się składać przyczyny zawarte w umowie spółki, jednomyślne głosowanie wszystkich członków, ogłoszenie upadłości spółki, utrata przez wszystkich partnerów prawa do wykonywania wolnego zawodu, likwidacja w wyniku orzecznictwa sądu.
Spółka jawna
Spółka jawna powstaje z zamysłu dwóch lub więcej osób. Momentem zawiązania spółki jawnej jest wpis do rejestru. Nawiązując umowę spółki, wszyscy wspólnicy tej spółki, zobowiązują się do sprawowania zadań mających na celu dążenie do wspólnie określonego ekonomicznie celu, poprzedzając działania wniesieniem wkładu, oraz przez współdziałanie w inny sposób dopuszczony prawnie i określony w umowie spółki. Jako spółka, nie posiada osobowości prawnej natomiast majątek spółki jawnej, stanowi całe mienie na które składają się rzeczy i prawa wniesione np. tytułem wkładu lub nabyte podczas istnienia spółki. W związku z tym, że spółka jawna nie posiada osobowości prawnej, nie posiada również organów jej nadzoru. Proces tworzenia spółki obejmuje, zawarcie pomiędzy wspólnikami umowy spółki, wniesienie ustalonych wkładów oraz zarejestrowanie spółki. Za umowę spółki jawnej, zgodnie z art. 23 Ksh, traktuje się umowę zawartą drogą pisemną gdyż w innej formie zawarta umowa będzie nieważna. Umowę spółki może podpisać dowolna liczba zainteresowanych osób natomiast wyjątkiem jest fakt, iż spółka jawna nie może istnieć w formie jednoosobowej. Do wspólników spółki jawnej zaliczyć możemy osoby prawne oraz osoby fizyczne. Majątkiem wniesionym przez wspólnika może być wniesienie do spółki wszelkich praw własności zgodnych z umową spółki lub innych praw, o ile mają charakter zbywalny czy też wniesieniu pozwoleń użytkowania rzeczy oraz wykonywani pracy dla spółki. Każdy wspólnik ma swoje prawa. Do praw wspólnika zaliczamy prowadzenie spraw spółki, reprezentacje spółki oraz prawo do udziału w zyskach. Wspólnicy w spółce jawnej odpowiadają za wszelkie zobowiązania spółki bez ograniczeń całym majątkiem na równi z pozostałymi wspólnikami wraz ze spółką, zgodnie z postanowieniem tzw.: subsydialną odpowiedzialnością wspólnika. Podobnie jest w przypadku nowo przystępującego wspólnika do spółki jawnej który również odpowiada za zobowiązania powstałe, co ważne przed przystąpieniem. W przypadku rozwiązania spółki, rozwiązanie to może powstać na skutek upłynięcia czasu przewidzianego w umowie spółki na który okres miała sprawować swoje działania, wyrażenie zgody wszystkich wspólników w sprawie rozwiązania spółki, zgoda musi być podjęta jednomyślnie, ogłoszenie upadłości spółki zgodnie z przepisami prawa upadłościowego i naprawczego, śmierć wspólnika przy czym możliwe jest zawarcie umowy w przypadku której przy śmierci jednego ze wspólników spółka ma nadal istnieć a miejsce wspólnika zmarłego mają zastąpić jego spadkobiercy oraz orzeczenie sądu.
