W przypadku likwidacji działalności gospodarczej, podatnik będący czynnym podatnikiem VAT ma obowiązek sporządzenia remanentu likwidacyjnego (spisu z natury) oraz odpowiedniego rozliczenia podatku VAT od towarów objętych tym spisem.
Remanent likwidacyjny VAT
Zgodnie z art. 14 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług, opodatkowaniu VAT podlegają:
"Towary własnej produkcji oraz towary, które po nabyciu nie były przedmiotem dostawy, w przypadku zaprzestania przez podatnika będącego osobą fizyczną wykonywania czynności podlegających opodatkowaniu, obowiązanego do zgłoszenia zaprzestania działalności naczelnikowi urzędu skarbowego."
Art. 14 ust. 5 u.p.t.u. nakłada na podatnika obowiązek:
"Podatnik jest obowiązany sporządzić spis z natury towarów na dzień zaprzestania wykonywania czynności podlegających opodatkowaniu. Spis ten powinien obejmować towary własnej produkcji oraz towary, które po nabyciu nie były przedmiotem dostawy towarów. Podatnik jest obowiązany w terminie 14 dni od dnia sporządzenia spisu z natury złożyć do właściwego naczelnika urzędu skarbowego informację o tym spisie wraz z obliczeniem podatku należnego."
Podstawę opodatkowania dla towarów objętych remanentem likwidacyjnym stanowi, zgodnie z art. 29a ust. 2 u.p.t.u.:
"Podstawą opodatkowania jest cena nabycia towarów lub towarów podobnych, a gdy nie ma ceny nabycia – koszt wytworzenia, określone w momencie dostawy tych towarów."
Oznacza to, że wartość towarów w remanencie likwidacyjnym należy określić według ich wartości rynkowej netto na dzień likwidacji działalności.
Wykazanie remanentu likwidacyjnego w pliku JPK
W nowym pliku JPK_V7M (dla rozliczeń miesięcznych) lub JPK_V7K (dla rozliczeń kwartalnych) remanent likwidacyjny należy wykazać zarówno w części ewidencyjnej, jak i deklaracyjnej.
Część ewidencyjna:
Remanent likwidacyjny ujmuje się w polu K_33, które dotyczy wysokości podatku należnego od towarów objętych spisem z natury, o którym mowa w art. 14 ust. 5 u.p.t.u. Pole to jest opcjonalne i wypełnia się je tylko w przypadku wystąpienia remanentu likwidacyjnego.
Opis pola K_33 wskazuje, że podaje się w nim wysokość podatku należnego od towarów własnej produkcji oraz towarów, które po nabyciu nie były przedmiotem dostawy, w stosunku do których przysługiwało prawo do odliczenia podatku naliczonego, objętych spisem z natury sporządzonym na dzień:
rozwiązania spółki cywilnej lub handlowej niemającej osobowości prawnej;
zaprzestania wykonywania czynności podlegających opodatkowaniu;
wygaśnięcia zarządu sukcesyjnego albo uprawnienia do powołania zarządcy sukcesyjnego, w przypadkach, o których mowa w art. 14 ust. 1 pkt 3 u.p.t.u.;
upływu 10 miesięcy, w przypadku gdy podatnik będący osobą fizyczną albo przedsiębiorstwem w spadku, który nie zawiesił wykonywania działalności gospodarczej i w tym okresie nie wykonywał czynności podlegających opodatkowaniu.
Część deklaracyjna:
W części deklaracyjnej pliku JPK_V7M lub JPK_V7K podatnik powinien wypełnić pole P_33, które dotyczy zbiorczej wysokości podatku należnego od towarów objętych spisem z natury, wykazanej w polu K_33.
Procedura sporządzenia i wykazania remanentu likwidacyjnego
Podatnik zaprzestający wykonywania czynności podlegających opodatkowaniu powinien na dzień likwidacji działalności sporządzić szczegółowy spis z natury. Spis ten powinien obejmować towary własnej produkcji oraz towary nabyte, które po nabyciu nie były przedmiotem dostawy. Należy uwzględnić wyłącznie te towary, przy nabyciu których podatnikowi przysługiwało prawo do odliczenia podatku VAT naliczonego.
Wartość towarów objętych spisem z natury ustala się według ceny nabycia lub kosztu wytworzenia, określonych na dzień sporządzenia spisu. Od tak ustalonej wartości netto oblicza się podatek należny, stosując właściwe stawki VAT dla poszczególnych towarów.
Podatnik jest zobowiązany do złożenia do właściwego naczelnika urzędu skarbowego informacji o sporządzonym spisie z natury wraz z obliczeniem podatku należnego, w terminie 14 dni od dnia sporządzenia spisu, zgodnie z art. 14 ust. 5 u.p.t.u.
Przykład: podatnik likwidujący działalność gospodarczą z dniem 31 października 2023 r. sporządza remanent likwidacyjny obejmujący towary handlowe o łącznej wartości netto 50 000 zł. Towary te są opodatkowane stawką VAT 23%. Podatek należny od tych towarów wynosi zatem 11 500 zł (50 000 zł x 23%).W pliku JPK_V7M za październik 2023 r. podatnik:
w części ewidencyjnej w polu K_33 wykazuje kwotę 11 500 zł;
w części deklaracyjnej w polu P_33 również wpisuje kwotę 11 500 zł, co jest zgodne z wartością wykazaną w polu K_33.
Ważne!
Należy pamiętać, że podatek należny od remanentu likwidacyjnego dotyczy tylko tych towarów, przy nabyciu których podatnik miał prawo do odliczenia VAT naliczonego. Towary, przy nabyciu których takie prawo nie przysługiwało (np. towary nabyte od podmiotów zwolnionych z VAT, towary używane, przy nabyciu których nie odliczono VAT), nie podlegają opodatkowaniu w ramach remanentu likwidacyjnego.
Remanent likwidacyjny VAT - jeżeli podatnik prowadził działalność opodatkowaną i zwolnioną z VAT, w remanencie likwidacyjnym powinien uwzględnić tylko tę część towarów, która była związana z działalnością opodatkowaną, przy nabyciu których przysługiwało prawo do odliczenia VAT.
Warto również zwrócić uwagę na fakt, że w przypadku likwidacji działalności gospodarczej podatnik traci status czynnego podatnika VAT. W związku z tym jest zobowiązany do złożenia zgłoszenia aktualizacyjnego VAT-Z, informującego o zaprzestaniu wykonywania czynności podlegających opodatkowaniu.
Remanent likwidacyjny VAT - podsumowanie
Prawidłowe wykazanie remanentu likwidacyjnego w pliku JPK wymaga uwzględnienia wysokości podatku należnego od towarów objętych spisem z natury w odpowiednich polach części ewidencyjnej (K_33) i deklaracyjnej (P_33). Należy dokładnie przeanalizować, które towary podlegają opodatkowaniu w ramach remanentu likwidacyjnego, oraz prawidłowo obliczyć podatek należny.
