Polski przedsiębiorca, zarejestrowany jako czynny podatnik VAT w UE, otrzymał zaliczkę od belgijskiego kontrahenta na dostawę i montaż w budynkach w Belgii. Belgijski kontrahent również jest zarejestrowany jako unijny podatnik VAT. Realizacja umowy ma nastąpić w ciągu dwóch miesięcy od momentu otrzymania zaliczki. Pojawia się pytanie, czy otrzymaną zaliczkę należy udokumentować fakturą zaliczkową, a po wykonaniu usługi fakturą końcową, czy wystarczy wystawić fakturę z adnotacją "odwrotne obciążenie" po wykonaniu usługi? W którym okresie należy ująć wewnątrzwspólnotowe świadczenie usług w VAT-UE?
Zaliczka a montaż przy WDT
W opisywanej sytuacji, jeśli podatnik otrzymał zaliczkę na poczet realizowanej dostawy towarów z montażem, powinien udokumentować ten fakt wystawiając fakturę VAT zaliczkową z adnotacją "odwrotne obciążenie". Po zakończeniu dostawy, należy wystawić fakturę końcową, która uwzględni otrzymaną wcześniej zaliczkę i wystawioną fakturę zaliczkową. Usługi dostawy towaru z montażem nie muszą być wykazywane w informacji podsumowującej VAT-UE.
Zgodnie z art. 22 ust. 1 pkt 2 ustawy o VAT, miejscem dostawy towarów, które są instalowane lub montowane, jest miejsce, w którym towary są instalowane lub montowane, jeśli instalacja lub montaż są wykonywane przez dostawcę lub podmiot działający na jego rzecz. Nie uznaje się za instalację lub montaż prostych czynności umożliwiających funkcjonowanie towaru zgodnie z jego przeznaczeniem.
Art. 22 ust. 1 pkt 2: miejscem dostawy towarów w przypadku towarów, które są instalowane lub montowane, z próbnym uruchomieniem lub bez niego, przez dokonującego ich dostawy lub przez podmiot działający na jego rzecz, jest miejsce, w którym towary są instalowane lub montowane; nie uznaje się za instalację lub montaż prostych czynności umożliwiających funkcjonowanie montowanego lub instalowanego towaru zgodnie z jego przeznaczeniem.
Z kolei art. 28e ustawy o VAT precyzuje, że miejscem świadczenia usług związanych z nieruchomościami jest miejsce położenia nieruchomości.
Art. 28e: miejscem świadczenia usług związanych z nieruchomościami, w tym usług świadczonych przez rzeczoznawców, pośredników w obrocie nieruchomościami, usług zakwaterowania w hotelach lub obiektach o podobnej funkcji, takich jak ośrodki wczasowe lub miejsca przeznaczone do użytku jako kempingi, użytkowania i używania nieruchomości oraz usług przygotowywania i koordynowania prac budowlanych, takich jak usługi architektów i nadzoru budowlanego, jest miejsce położenia nieruchomości.
W interpretacji z dnia 10.06.2020 r. (KDIB3-3.4012.107.2020.2.WR) Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej uznał, że montaż elementów ogrodzeń wymaga profesjonalnej wiedzy, urządzeń oraz zasobów ludzkich. W związku z tym miejscem dostawy elementów ogrodzenia wraz z montażem na nieruchomościach w Niemczech jest miejsce instalacji, zgodnie z art. 22 ust. 1 pkt 2 ustawy o VAT, a nie art. 28e, który dotyczy jedynie usług związanych z nieruchomością.
Moment powstania obowiązku podatkowego
Obowiązek podatkowy w przypadku dostawy towarów powstaje z chwilą dokonania dostawy towarów lub wykonania usługi, zgodnie z art. 19a ust. 1 ustawy o VAT.
Art. 19a ust. 1: obowiązek podatkowy powstaje z chwilą dokonania dostawy towarów lub wykonania usługi, z zastrzeżeniem ust. 1a, 5 i 7-11, art. 14 ust. 6, art. 20 i art. 21 ust. 1.
Jeżeli przed dokonaniem dostawy towaru lub wykonaniem usługi otrzymano całość lub część zapłaty, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą jej otrzymania w odniesieniu do otrzymanej kwoty.
Art. 19a ust. 8: jeżeli przed dokonaniem dostawy towaru lub wykonaniem usługi otrzymano całość lub część zapłaty, w szczególności: przedpłatę, zaliczkę, zadatek, ratę, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą jej otrzymania w odniesieniu do otrzymanej kwoty, z zastrzeżeniem ust. 5 pkt 4.
Otrzymanie zaliczki a wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów z montażem - w interpretacji z dnia 02.10.2017 r. (KDIB3-3.4012.90.2017.2.PK) Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej wyjaśnia, że przepisy ustawy nie przewidują szczególnego momentu powstania obowiązku podatkowego w przypadku dostawy towarów z montażem. Obowiązek podatkowy z tytułu dostawy towarów z montażem powstaje z chwilą dokonania dostawy, tj. przeniesienia prawa do rozporządzania towarem jak właściciel. Jeśli dostawa jest poprzedzona zapłatą zaliczki, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą otrzymania zaliczki w odniesieniu do otrzymanej kwoty.
Podatnik powinien udokumentować otrzymanie zaliczki wystawiając fakturę VAT zaliczkową z adnotacją "odwrotne obciążenie", a po zrealizowaniu dostawy rozliczyć całość w fakturze końcowej, uwzględniając wcześniej otrzymaną zaliczkę i wystawioną fakturę. Usługi dostawy towaru z montażem nie wykazuje się w informacji podsumowującej VAT-UE.
Otrzymanie zaliczki a wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów z montażem - podsumowanie
Chociaż zaliczki nie muszą być wykazywane w ewidencji VAT, ważne jest, aby prowadzić dokładną dokumentację wszystkich transakcji, w tym otrzymanych zaliczek i wystawionych faktur. W przypadku dostawy towarów z montażem miejscem świadczenia jest miejsce, w którym towary są instalowane lub montowane. W przypadku usług związanych z nieruchomościami, miejscem świadczenia jest miejsce położenia nieruchomości.
W przypadku wątpliwości dotyczących rozliczania VAT, warto skonsultować się z doradcą podatkowym. Profesjonalna pomoc pozwoli uniknąć błędów i zapewni zgodność z przepisami prawa podatkowego.
