Zleceniodawca nie ma wprost określonego w przepisach obowiązku zapewnienia okularów korekcyjnych dla zleceniobiorcy pracującego przy komputerze przez ponad 4 godziny dziennie. Jednakże, można wyprowadzić taki obowiązek z ogólnych przepisów dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy. Zleceniobiorca nie zapłaci podatku dochodowego ani składek ZUS od kwoty zwracanej za okulary korekcyjne.
Przepisy dotyczące bezpieczeństwa i higieny pracy
Zgodnie z art. 304 ustawy Kodeks pracy, pracodawca jest zobowiązany zapewnić bezpieczne i higieniczne warunki pracy, o których mowa w art. 207 § 2 k.p., osobom fizycznym wykonującym pracę na innej podstawie niż stosunek pracy w zakładzie pracy lub w miejscu wyznaczonym przez pracodawcę, a także osobom prowadzącym w zakładzie pracy lub w miejscu wyznaczonym przez pracodawcę na własny rachunek działalność gospodarczą.
Art. 304 k.p.:
Pracodawca jest obowiązany zapewnić bezpieczne i higieniczne warunki pracy, o których mowa w art. 207 § 2 k.p., osobom fizycznym wykonującym pracę na innej podstawie niż stosunek pracy w zakładzie pracy lub w miejscu wyznaczonym przez pracodawcę.
Art. 207 § 2 k.p.:
Pracodawca jest obowiązany chronić zdrowie i życie pracowników przez zapewnienie bezpiecznych i higienicznych warunków pracy przy odpowiednim wykorzystaniu osiągnięć nauki i techniki. W szczególności pracodawca jest obowiązany organizować pracę w sposób zapewniający bezpieczne i higieniczne warunki pracy.
Obowiązek zapewnienia okularów korekcyjnych
Obowiązek zapewnienia okularów korekcyjnych wynika z § 8 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy na stanowiskach wyposażonych w monitory ekranowe. Przepisy te dotyczą pracowników użytkujących monitor ekranowy co najmniej przez połowę dobowego wymiaru czasu pracy, jeśli wyniki badań okulistycznych przeprowadzonych w ramach profilaktycznej opieki zdrowotnej wykażą potrzebę ich stosowania podczas pracy przy obsłudze monitora ekranowego.
§ 8 rozporządzenia z dnia 1 grudnia 1998 r.:
Pracodawca zapewnia pracownikom okulary korekcyjne zgodne z zaleceniem lekarza, jeżeli wyniki badań okulistycznych przeprowadzonych w ramach profilaktycznej opieki zdrowotnej wykażą potrzebę ich stosowania podczas pracy przy obsłudze monitora ekranowego.
Obowiązki zleceniodawcy względem okularów korekcyjnych dla zleceniobiorcy oraz kwestie podatkowe i składki ZUS - w myśl § 2 pkt 4 tego rozporządzenia, przez pracownika należy rozumieć każdą osobę zatrudnioną przez pracodawcę, w tym praktykanta i stażystę. Mimo że przepisy nie odnoszą się wprost do zleceniobiorców, można przyjąć, że w przypadku, gdy zleceniobiorca pracuje przy komputerze, zleceniodawca powinien zapewnić mu okulary korekcyjne. Brak wyraźnych przepisów powoduje jednak, że zdania w tym temacie są podzielone.
Konsekwencje podatkowe i składki ZUS
Świadczenie w postaci zapewnienia okularów korekcyjnych przez zleceniodawcę jest świadczeniem BHP, w związku z czym u zleceniobiorcy nie powstaje obowiązek odprowadzenia podatku dochodowego ani składek ZUS.
Art. 21 ust. 1 pkt 11 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych:
Wolne od podatku dochodowego są świadczenia rzeczowe i ekwiwalenty za te świadczenia, przysługujące na podstawie przepisów o bezpieczeństwie i higienie pracy.
§ 2 ust. 1 pkt 6 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18 grudnia 1998 r.:
Podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe nie stanowią świadczenia z tytułu bezpieczeństwa i higieny pracy.
§ 5 ust. 2 pkt 2 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18 grudnia 1998 r.:
Podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe nie stanowią świadczenia rzeczowe wynikające z przepisów o bezpieczeństwie i higienie pracy.
Obowiązki zleceniodawcy względem okularów korekcyjnych dla zleceniobiorcy oraz kwestie podatkowe i składki ZUS - podsumowanie
Podsumowując, mimo braku jednoznacznych przepisów nakładających obowiązek na zleceniodawcę zapewnienia okularów korekcyjnych dla zleceniobiorcy, który pracuje przy komputerze, można taki obowiązek wyprowadzić z ogólnych przepisów dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy. Świadczenie to jest zwolnione z podatku dochodowego i składek ZUS, co czyni je korzystnym zarówno dla zleceniodawcy, jak i zleceniobiorcy.
