Nowelizacja przepisów dotycząca raportowania schematów podatkowych ma na celu wzmocnienie szczelności systemu podatkowego poprzez lepszą identyfikację i kontrolę działań agresywnego planowania podatkowego. Wprowadzenie tej instytucji jest odpowiedzią na potrzebę szybkiego dostępu do kluczowych informacji dotyczących podejmowanych przez podatników działań, które mogą stwarzać zagrożenia dla systemu podatkowego.
Obowiązek raportowania schematów podatkowych - podstawy
Ustawa z dnia 23 października 2018 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy – Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw wprowadza obowiązkowe ujawnianie informacji o schematach podatkowych (Mandatory Disclosure Rules, MDR). Celem tej nowelizacji jest dostosowanie do dyrektywy Rady (UE) 2018/822 z dnia 25 maja 2018 r., która zmienia dyrektywę 2011/16/UE w zakresie automatycznej wymiany informacji dotyczących uzgodnień transgranicznych.
Nowe przepisy wprowadzają kilka kluczowych pojęć:
Korzystający | Osoba fizyczna lub prawna, która osiąga korzyść podatkową dzięki schematowi podatkowemu. |
Korzyść podatkowa | Obejmuje m.in. obniżenie podstawy opodatkowania, przesunięcie obowiązku podatkowego na późniejszy termin, czy zwiększenie straty podatkowej. |
NSP (numer schematu podatkowego) | Numer nadawany przez Szefa Krajowej Administracji Skarbowej (KAS) każdemu zgłoszonemu schematowi podatkowemu. |
Promotor | Osoba lub firma opracowująca schemat podatkowy, np. doradca podatkowy, adwokat, radca prawny. |
Schemat podatkowy | Plan lub uzgodnienie, które ma na celu osiągnięcie korzyści podatkowych. |
Schemat podatkowy standaryzowany | Schemat, który można wdrożyć u więcej niż jednego korzystającego bez znaczących zmian. |
Wspomagający | Osoba wspierająca w realizacji schematu podatkowego, np. biegły rewident, notariusz. |
Uzgodnienie | Czynność lub zespół czynności, które mogą wpływać na obowiązek podatkowy. |
Procedura raportowania
Obowiązek raportowania schematów podatkowych - zgodnie z nowymi przepisami, obowiązek raportowania schematów podatkowych spoczywa głównie na promotorach. W niektórych sytuacjach, gdy promotor nie może ujawnić informacji z powodu obowiązku zachowania tajemnicy zawodowej, obowiązek ten przechodzi na korzystającego lub wspomagającego.
Art. 86b § 1 Ordynacji podatkowej - promotor przekazuje Szefowi KAS informację o schemacie podatkowym w terminie 30 dni od następnego dnia po udostępnieniu schematu podatkowego lub dokonaniu czynności związanej z wdrażaniem schematu podatkowego, lub przygotowaniu do wdrożenia schematu podatkowego, w zależności od tego, które z tych zdarzeń nastąpi wcześniej.Art. 86b § 2 Ordynacji podatkowej - promotor informuje pisemnie korzystającego o numerze NSP tego schematu podatkowego, załączając potwierdzenie nadania NSP, niezwłocznie po jego otrzymaniu.W sytuacji, gdy przekazanie informacji o schemacie podatkowym mogłoby naruszać tajemnicę zawodową promotora (np. doradcy podatkowego, adwokata), promotor informuje korzystającego o obowiązku samodzielnego raportowania schematu do Szefa KAS, przekazując mu niezbędne dane do tego raportowania. Ponadto promotor informuje inne podmioty zobowiązane do raportowania o tym, że nie przekaże informacji ze względu na obowiązek zachowania tajemnicy zawodowej.
Treść raportowanego schematu podatkowego
Informacje przekazywane do KAS powinny obejmować:
Art. 86f § 1 Ordynacji podatkowej:
Informacja o schemacie podatkowym zawiera:
wskazanie przesłanek skutkujących uznaniem danego uzgodnienia za schemat podatkowy;
streszczenie opisu uzgodnienia stanowiącego schemat podatkowy, nazwę uzgodnienia, jeśli posiada, opis działalności gospodarczej, do której ma zastosowanie schemat podatkowy;
wyczerpujący opis uzgodnienia stanowiącego schemat podatkowy, wraz ze wskazaniem wartości przedmiotów tych czynności, założeń uzgodnienia, czynności dokonywanych w ramach uzgodnienia i ich chronologii oraz powiązań pomiędzy podmiotami powiązanymi;
wskazanie znanych przekazującemu informację celów, których realizacji schemat ma służyć;
przepisy prawa podatkowego znajdujące, według wiedzy przekazującego informację, zastosowanie w schemacie podatkowym;
szacunkową wartość korzyści podatkowej lub przybliżoną wartość aktywa w podatku odroczonym, jeśli występują i są znane lub możliwe do oszacowania przekazującemu informację;
wskazanie dokonanych czynności, które skutkowały przekazaniem informacji o schemacie podatkowym, wraz z datami ich dokonania;
wskazanie innych znanych podmiotów obowiązanych do przekazania informacji o schemacie podatkowym, jeśli występują.
Raportowanie przebiega za pośrednictwem systemu teleinformatycznego MDR prowadzonego przez Szefa KAS.
Sankcje i ochrona związana z raportowaniem
Nieprzestrzeganie obowiązku raportowania schematów podatkowych wiąże się z surowymi sankcjami. Za nieprzekazanie informacji lub przekazanie ich po terminie grożą kary pieniężne do 720 stawek dziennych.
Art. 80e § 1 Kodeksu karnego skarbowego - karze grzywny do 720 stawek dziennych podlega ten, kto wbrew obowiązkowi nie przekazuje właściwemu organowi informacji o schemacie podatkowym albo przekazuje informacje po terminie, lub nie przekazuje właściwemu organowi danych dotyczących podmiotów, którym udostępniono standaryzowany schemat podatkowy.Jednakże nowe regulacje przynoszą także korzyści dla podatników, np. potencjalne zmniejszenie liczby kontroli podatkowych. Ponadto, informacje przekazane zgodnie z MDR nie mogą stanowić wyłącznej podstawy do pociągnięcia podatnika do odpowiedzialności karnej skarbowej. Przekazanie informacji w terminie może również skutkować nadzwyczajnym złagodzeniem kary.
Wyzwania i kontrowersje związane z obowiązkiem raportowania
Wprowadzenie obowiązku raportowania schematów podatkowych wywołuje szereg kontrowersji i wyzwań. Jednym z głównych problemów jest konflikt między koniecznością zachowania tajemnicy zawodowej a obowiązkiem raportowania. Doradcy podatkowi, adwokaci i radcy prawni często mają obowiązek zachowania tajemnicy zawodowej, co może utrudniać przekazywanie informacji o schematach podatkowych.
Innym wyzwaniem jest określenie, które uzgodnienia należy zgłaszać. Granica między legalnym planowaniem podatkowym a agresywnym unikaniem opodatkowania może być niejasna, co prowadzi do niepewności zarówno wśród podatników, jak i doradców podatkowych. W efekcie, niektóre uzgodnienia mogą być błędnie zaklasyfikowane jako schematy podatkowe, co może prowadzić do niepotrzebnego obciążenia administracyjnego.
Rola technologii w raportowaniu schematów podatkowych
Technologia odgrywa nowy trend w procesie raportowania schematów podatkowych. System teleinformatyczny MDR, prowadzony przez Szefa KAS, umożliwia przekazywanie informacji w sposób efektywny i bezpieczny. Automatyzacja procesów raportowania pozwala na szybkie i dokładne przetwarzanie dużej ilości danych, co jest niezbędne dla skutecznego monitorowania działań podatników.
Jednakże, wprowadzenie technologii wiąże się również z wyzwaniami. Podatnicy i promotorzy muszą dostosować swoje systemy informatyczne do wymagań MDR, co może wymagać znacznych nakładów finansowych i organizacyjnych. Ponadto, konieczne jest zapewnienie odpowiedniego poziomu bezpieczeństwa danych, aby chronić poufne informacje przed nieautoryzowanym dostępem.
Porównanie z regulacjami w innych krajach
Obowiązek raportowania schematów podatkowych nie jest unikalny dla Polski. Wiele krajów wprowadziło podobne regulacje w celu zwalczania agresywnego planowania podatkowego. Przykładem może być Wielka Brytania, która wprowadziła obowiązek raportowania schematów podatkowych już w 2004 roku, jako jeden z pierwszych krajów na świecie.
Podobnie jak w Polsce, brytyjskie przepisy wymagają od promotorów i podatników zgłaszania schematów podatkowych, które mogą prowadzić do unikania opodatkowania. Wprowadzenie tych regulacji przyczyniło się do zwiększenia przejrzystości i efektywności systemu podatkowego w Wielkiej Brytanii, a także do ograniczenia możliwości stosowania agresywnych strategii podatkowych.
Przyszłość raportowania schematów podatkowych
Wprowadzenie obowiązku raportowania schematów podatkowych jest krokiem w stronę większej transparentności i efektywności systemu podatkowego. Jednakże, aby nowe regulacje były skuteczne, konieczne jest ciągłe monitorowanie i dostosowywanie przepisów do zmieniających się warunków gospodarczych i prawnych.
W przyszłości można spodziewać się dalszego rozwoju technologii wspierających proces raportowania, co pozwoli na jeszcze bardziej efektywne przetwarzanie danych i monitorowanie działań podatników. Ponadto, możliwe jest wprowadzenie dodatkowych mechanizmów kontrolnych, które pozwolą na jeszcze lepsze wykrywanie i zwalczanie agresywnego planowania podatkowego.
Nowelizacja przepisów dotyczących MDR wprowadza istotne zmiany w systemie podatkowym. Przepisy te obejmują:
Definicję schematów podatkowych oraz przesłanek ich raportowania.
Określenie podmiotów zobowiązanych do przekazywania informacji.
Wskazanie organu podatkowego odpowiedzialnego za odbieranie raportów.
Zakres raportowanych informacji.
Sposób i termin raportowania.
Konsekwencje karne za nieprzestrzeganie obowiązku raportowania.
Nowe przepisy zapewniają organom podatkowym narzędzia do skutecznego monitorowania działań podatników i ich doradców, co pozwala na szybsze reagowanie na potencjalne zagrożenia dla systemu podatkowego. Umożliwia to również lepszą kontrolę nad działaniami, które mogą prowadzić do nadużyć podatkowych.
Obowiązek raportowania schematów podatkowych - podsumowanie
Obowiązek raportowania schematów podatkowych stanowi istotny element współczesnego systemu podatkowego, mający na celu zwiększenie transparentności i zwalczanie nadużyć podatkowych. Nowe przepisy nakładają obowiązek raportowania na promotorów, korzystających i wspomagających, co wymaga dostosowania się do nowych wymogów prawnych i technologicznych. Dzięki tym regulacjom możliwe jest bardziej efektywne monitorowanie działań podatników i szybsze reagowanie na potencjalne zagrożenia dla systemu podatkowego.
