Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, która otrzymała oprocentowaną pożyczkę od udziałowca, powinna prawidłowo ująć transakcję w swoich księgach rachunkowych oraz bilansie. W niniejszym artykule omówimy, jak naliczać odsetki od pożyczki, w jaki sposób ująć pożyczkę w bilansie sporządzanym według załącznika nr 1 do ustawy o rachunkowości, a także jak prezentować zobowiązania z tytułu tej pożyczki.
Ewidencja pożyczki w księgach rachunkowych
Otrzymanie pożyczki od udziałowca na bieżącą działalność ewidencjonuje się w księgach rachunkowych, zgodnie z art. 28 ust. 11 pkt 2 ustawy o rachunkowości. Transakcja ta powinna zostać ujęta jako zwiększenie środków pieniężnych oraz zobowiązań spółki wobec udziałowca.
Księgowanie odbywa się według następującego schematu:
Otrzymanie pożyczki:
Wn konto 13-0 "Rachunek bieżący" lub 10 "Kasa"
Ma konto 24 "Pozostałe rozrachunki" (w analityce: Pożyczka od udziałowca)
Naliczenie odsetek na koniec roku obrotowego:
Wn konto 75-1 "Koszty finansowe"
Ma konto 24 "Pozostałe rozrachunki" (w analityce: Pożyczka od udziałowca)
Jak wykazać w bilansie pożyczkę od udziałowca - zobowiązania z tytułu pożyczek ujmuje się w księgach rachunkowych na dzień ich powstania według wartości nominalnej. Na dzień bilansowy zobowiązania te wycenia się w kwocie wymagającej zapłaty, tj. wartości nominalnej powiększonej o należne odsetki. Odsetki, naliczone na dzień bilansowy, odnosi się w ciężar kosztów finansowych, nawet jeśli zgodnie z harmonogramem spłaty pożyczki nie wymagają one jeszcze zapłaty.
Prezentacja pożyczki w bilansie
W bilansie zobowiązania z tytułu pożyczki otrzymanej od udziałowca prezentuje się po stronie pasywów w podziale na krótkoterminowe i długoterminowe, w zależności od terminu, w jakim przypadają do spłaty.
Zgodnie z załącznikiem nr 1 do ustawy o rachunkowości, odpowiednie pozycje w bilansie to:
B.II.3 lit. a) "Zobowiązania długoterminowe wobec pozostałych jednostek - kredyty i pożyczki"
B.III.3 lit. a) "Zobowiązania krótkoterminowe wobec pozostałych jednostek - kredyty i pożyczki"
Do długoterminowych zobowiązań zalicza się tę część pożyczki, która zgodnie z umową przypada do spłaty w roku i w latach dalszych niż rok następujący po dniu bilansowym. Do krótkoterminowych zobowiązań zalicza się natomiast tę część pożyczki, która wymaga spłaty w ciągu 12 miesięcy od dnia bilansowego.
Przykład ewidencji i prezentacji pożyczki
Otrzymanie Pożyczki: Księgowanie:
Spółka z o.o. otrzymała 100 000 zł pożyczki od swojego udziałowca, która ma być spłacona w ciągu 3 lat. Pożyczka jest oprocentowana na 5% rocznie.
Naliczenie Odsetek na Koniec Roku Obrotowego: Księgowanie:
Na koniec roku spółka powinna naliczyć odsetki od pożyczki. Załóżmy, że naliczone odsetki za pierwszy rok wynoszą 5 000 zł (5% od 100 000 zł).
Prezentacja w Bilansie: Bilans:
W bilansie sporządzonym na koniec roku obrotowego spółka powinna wykazać zobowiązania z tytułu pożyczki w podziale na długoterminowe i krótkoterminowe.
Załóżmy, że w pierwszym roku spłacana jest tylko część odsetkowa, a kapitał zaczyna być spłacany od drugiego roku.
Pożyczka od udziałowca - czy możliwa?
Zgodnie z art. 28 ust. 11 pkt 2 ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości:
"Jednostki zobowiązane są do ujmowania zobowiązań w księgach rachunkowych według wartości nominalnej."
Z kolei art. 28 ust. 1 pkt 8 tej samej ustawy stanowi:
"Na dzień bilansowy zobowiązania wycenia się w kwocie wymagającej zapłaty, czyli wartości nominalnej powiększonej o należne odsetki."
Z tych przepisów wynika, że zarówno wartość nominalna pożyczki, jak i należne odsetki powinny być ujęte w bilansie spółki.
Wykazanie w sprawozdaniu finansowym pożyczki otrzymanej od udziałowca
Prawidłowe ujęcie pożyczki otrzymanej od udziałowca oraz naliczenie odsetek na dzień bilansowy ma znaczenie dla rzetelnej i jasnej prezentacji sytuacji finansowej spółki. Wpływa to również na prawidłowość wykazanych zobowiązań oraz kosztów finansowych, co jest istotne dla oceny kondycji finansowej spółki przez jej udziałowców oraz inne zainteresowane strony.
Jak wykazać w bilansie pożyczkę od udziałowca - podsumowanie
Otrzymanie oprocentowanej pożyczki od udziałowca wiąże się z koniecznością prawidłowego ujęcia tej transakcji w księgach rachunkowych oraz odpowiedniej prezentacji w bilansie spółki. Niezależnie od tego, czy sprawozdanie finansowe jednostki podlega badaniu przez biegłego rewidenta, zobowiązania z tytułu pożyczki należy wycenić na dzień bilansowy w kwocie wymagającej zapłaty, czyli wartości nominalnej powiększonej o należne odsetki.
W przypadku wątpliwości związanych z ewidencją takich transakcji, zawsze warto skonsultować się z doradcą podatkowym lub biegłym rewidentem, aby zapewnić zgodność z obowiązującymi przepisami prawa i standardami rachunkowości.
