Opodatkowanie ryczałtem od dochodów spółek, znane jako Estoński CIT, to uproszczona forma opodatkowania, która ma na celu zmniejszenie obciążeń administracyjnych dla firm oraz zachęcenie do reinwestowania zysków. Aby skorzystać z tej formy opodatkowania, podatnik musi spełnić określone wymagania oraz prowadzić odpowiednią dokumentację księgową. Poniżej przedstawiamy szczegółowe zasady i przepisy dotyczące obowiązków ewidencyjnych oraz bilansowych, które muszą być spełnione przez podatników wybierających Estoński CIT.
Obowiązki ewidencyjne w Estońskim CIT
Zgodnie z art. 28d ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (CIT), podatnik opodatkowany ryczałtem jest zobowiązany do prowadzenia ksiąg rachunkowych oraz sporządzania sprawozdań finansowych na podstawie przepisów o rachunkowości w sposób, który zapewni prawidłowe określenie wysokości zysku netto, podstawy opodatkowania i wysokości należnego podatku.
Art. 28d ustawy o CIT:
"Podatnik opodatkowany ryczałtem jest obowiązany do prowadzenia ksiąg rachunkowych oraz sporządzania sprawozdań finansowych na podstawie przepisów o rachunkowości w sposób, który zapewni prawidłowe określenie wysokości zysku netto, podstawy opodatkowania i wysokości należnego podatku."
Prowadzenie Ksiąg Rachunkowych zgodnie z zasadami Estońskiego CIT
Estoński CIT: obowiązki ewidencyjne i prawo bilansowe - księgi rachunkowe muszą być prowadzone rzetelnie, sprawdzalnie i na bieżąco. Informacje z nich pochodzące powinny zapewnić ustalenie podstawy opodatkowania zgodnie z przepisami podatkowymi.
Powinny umożliwiać uzyskanie informacji dotyczących:
Zysku netto,
Transakcji z podmiotami powiązanymi,
Wydatków podatnika,
Przejmowanych składników majątku,
Przychodów i kosztów ponoszonych przez oddziały spółki, w tym oddziały zagraniczne.
Operacje gospodarcze powinny być właściwie udokumentowane zgodnie z rzeczywistym ich przebiegiem
Wyodrębnienie zysków i strat w kapitale własnym
Podatnicy obowiązani są również zapewnić wyodrębnienie w kapitale własnym:
Kwoty zysków niepodzielonych i kwoty zysków podzielonych:
Zyski te odniesiono na kapitały i zostały wypracowane w latach opodatkowania ryczałtem.
Kwoty niepokrytych strat:
Straty poniesione w latach opodatkowania ryczałtem.
Wyodrębnienie to podatnik i jego następca prawny są obowiązani kontynuować do roku wypłaty tych zysków lub pokrycia tych strat.
Art. 28d ustawy o CIT:
"Podatnik opodatkowany ryczałtem jest obowiązany do prowadzenia ksiąg rachunkowych oraz sporządzania sprawozdań finansowych na podstawie przepisów o rachunkowości w sposób, który zapewni prawidłowe określenie wysokości zysku netto, podstawy opodatkowania i wysokości należnego podatku. Księgi rachunkowe powinny być prowadzone rzetelnie, bezbłędnie, sprawdzalnie i na bieżąco."
Procedura podziału lub pokrycia wyniku finansowego w Estońskim CIT
Podział lub pokrycie wyniku finansowego netto spółki powinny nastąpić po uprzednim pisemnym podjęciu uchwały przez zwyczajne zgromadzenie wspólników (w sp. z o.o. oraz sp. k.) albo zwyczajne walne zgromadzenie akcjonariuszy (w S.A., P.S.A. oraz S.K.A.). W uchwale o podziale lub pokryciu wyniku finansowego netto spółki powinny się znaleźć zapisy o sposobie podziału zysku wraz z kwotami i ich przeznaczeniem, a w przypadku powstania straty, wskazanie źródła jej pokrycia.
Po podjęciu uchwały o podziale lub pokryciu wyniku finansowego netto, w księgach rachunkowych następuje przeksięgowanie wyniku finansowego netto z konta „Rozliczenie wyniku finansowego” na odpowiednie konta zgodnie z rodzajem dystrybucji wyniku finansowego netto wynikającym z ww. uchwały.
Art. 28n ust. 2 ustawy o CIT:
"Podział lub pokrycie wyniku finansowego netto podatnika są dokonywane do końca szóstego miesiąca następującego po ostatnim dniu roku podatkowego, za który sporządzone jest sprawozdanie finansowe. Jeżeli uchwała o podziale lub pokryciu wyniku finansowego netto podjęta zostanie w terminie późniejszym, przyjmuje się, że uchwała ta została podjęta ostatniego dnia tego szóstego miesiąca."
Przy zarządzaniu wynikiem finansowym najczęściej podejmuje się jedną z czterech decyzji:
Wypłacenie dywidend.
Zwiększenie kapitału zakładowego.
Przeznaczenie zysku na kapitał rezerwowy i zapasowy.
Pokrycie straty z lat poprzednich.
Uchwała o podziale zysku jako dowód właściwie ustalonej podstawy opodatkowania w ryczałcie podlega obowiązkowi przechowywania do końca okresu przedawnienia zobowiązania podatkowego podatnika jako dowód na prawidłowo ustaloną podstawę opodatkowania.
Termin podziału lub pokrycia wyniku finansowego
Zgodnie z art. 28n ust. 2 ustawy o CIT, podział lub pokrycie wyniku finansowego netto podatnika są dokonywane do końca szóstego miesiąca następującego po ostatnim dniu roku podatkowego, za który sporządzone jest sprawozdanie finansowe. Jeżeli uchwała o podziale lub pokryciu wyniku finansowego netto podjęta zostanie w terminie późniejszym, przyjmuje się, że uchwała ta została podjęta ostatniego dnia tego szóstego miesiąca. Oznacza to, że jeśli dojdzie do podziału wyniku finansowego netto (zysku netto), podstawa opodatkowania w ryczałcie, stanowiąca zysk przeznaczony do wypłaty udziałowcom albo akcjonariuszom, powstanie nie później niż ostatniego dnia szóstego miesiąca następującego po ostatnim dniu roku podatkowego, za który sporządzone jest sprawozdanie finansowe.
Jeżeli zysk zostanie przeznaczony np. na podwyższenie kapitału zakładowego, dochód z tytułu ukrytego zysku z tego tytułu powstanie nie później niż ostatniego dnia szóstego miesiąca następującego po ostatnim dniu roku podatkowego, za który sporządzone jest sprawozdanie finansowe.
Art. 28n ust. 3 ustawy o CIT:
"Przy obliczaniu podstawy opodatkowania podatnik opodatkowany ryczałtem uwzględnia zdarzenia zaistniałe przed pierwszym rokiem opodatkowania ryczałtem, jeżeli rozliczenie tych zdarzeń jest kontynuowane zgodnie z przyjętymi przez tego podatnika zasadami rachunkowości."
Kontynuacja przyjętych zasad rachunkowości
Kontynuacja operacji gospodarczych następuje według zasad przyjętych w księgach rachunkowych i nie wymaga modyfikacji w okresie opodatkowania ryczałtem w związku ze zmienioną formą opodatkowania podatkiem dochodowym.
Art. 28d ustawy o CIT:
"Podatnik opodatkowany ryczałtem jest obowiązany do prowadzenia ksiąg rachunkowych oraz sporządzania sprawozdań finansowych na podstawie przepisów o rachunkowości w sposób, który zapewni prawidłowe określenie wysokości zysku netto, podstawy opodatkowania i wysokości należnego podatku."
Estoński CIT a deklaracja o wysokości dochodu
Podatnik opodatkowany ryczałtem od dochodów spółek jest obowiązany złożyć do urzędu skarbowego deklarację o wysokości dochodu osiągniętego za poprzedni rok podatkowy. Deklarację składa się za pomocą środków komunikacji elektronicznej zgodnie z przepisami Ordynacji podatkowej w terminie do końca trzeciego miesiąca roku podatkowego (art. 28r ust. 1–2 ustawy o CIT).
Art. 28r ust. 1–2 ustawy o CIT:
"Podatnik opodatkowany ryczałtem jest obowiązany złożyć do urzędu skarbowego deklarację o wysokości dochodu osiągniętego za poprzedni rok podatkowy za pomocą środków komunikacji elektronicznej w terminie do końca trzeciego miesiąca roku podatkowego."
Formularz CIT-8E
Formularz CIT-8E służy do wykazywania dochodu stanowiącego podstawę opodatkowania w przypadku wyboru Estońskiego CIT.
Deklaracje składają spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, spółki komandytowe, komandytowo-akcyjne oraz spółki akcyjne spełniające kryteria umożliwiające wybór podatku estońskiego.
Deklarację przekazuje się do urzędu skarbowego w wersji elektronicznej.
Termin na złożenie deklaracji upływa z końcem trzeciego miesiąca następnego roku podatkowego. W 2023 roku termin ten został przedłużony do 30 czerwca 2023 r.
Deklarację należy złożyć do urzędu skarbowego, którego naczelnik jest właściwy ze względu na siedzibę spółki.
Przykłady rozliczeń Estońskiego CIT
Przykład 1: zysk niepodzielony
Spółka XYZ, która przystąpiła do opodatkowania ryczałtem od dochodów spółek, wypracowała w pierwszym roku stosowania ryczałtu zysk netto w wysokości 500,000 PLN. Zysk ten został zaksięgowany jako zysk niepodzielony w kapitale własnym.
W drugim roku stosowania ryczałtu, zgromadzenie wspólników podjęło uchwałę o przeznaczeniu tego zysku na wypłatę dywidend. W księgach rachunkowych spółki XYZ nastąpiło przeksięgowanie wyniku finansowego netto z konta „Rozliczenie wyniku finansowego” na konto „Kapitał własny”.
Przykład 2: niepokryte straty
Spółka ABC przystąpiła do opodatkowania ryczałtem od dochodów spółek, mając niepokryte straty z lat poprzedzających pierwszy rok opodatkowania ryczałtem. Straty te wynosiły 200,000 PLN.
W pierwszym roku stosowania ryczałtu, spółka ABC wypracowała zysk netto w wysokości 300,000 PLN. Zgromadzenie wspólników podjęło uchwałę o przeznaczeniu części zysku na pokrycie strat. W księgach rachunkowych spółki ABC dokonano przeksięgowania wyniku finansowego netto z konta „Rozliczenie wyniku finansowego” na konto „Kapitał własny”.
Podstawy Prawne
Ustawa z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz.U. z 2021 r. poz. 1800 ze zm.)
Art. 28d: "Podatnik opodatkowany ryczałtem jest obowiązany do prowadzenia ksiąg rachunkowych oraz sporządzania sprawozdań finansowych na podstawie przepisów o rachunkowości w sposób, który zapewni prawidłowe określenie wysokości zysku netto, podstawy opodatkowania i wysokości należnego podatku. Księgi rachunkowe powinny być prowadzone rzetelnie, bezbłędnie, sprawdzalnie i na bieżąco."
Art. 28n ust. 2: "Podział lub pokrycie wyniku finansowego netto podatnika są dokonywane do końca szóstego miesiąca następującego po ostatnim dniu roku podatkowego, za który sporządzone jest sprawozdanie finansowe. Jeżeli uchwała o podziale lub pokryciu wyniku finansowego netto podjęta zostanie w terminie późniejszym, przyjmuje się, że uchwała ta została podjęta ostatniego dnia tego szóstego miesiąca."
Art. 28n ust. 3: "Przy obliczaniu podstawy opodatkowania podatnik opodatkowany ryczałtem uwzględnia zdarzenia zaistniałe przed pierwszym rokiem opodatkowania ryczałtem, jeżeli rozliczenie tych zdarzeń jest kontynuowane zgodnie z przyjętymi przez tego podatnika zasadami rachunkowości."
Art. 28r ust. 1–2: "Podatnik opodatkowany ryczałtem jest obowiązany złożyć do urzędu skarbowego deklarację o wysokości dochodu osiągniętego za poprzedni rok podatkowy za pomocą środków komunikacji elektronicznej w terminie do końca trzeciego miesiąca roku podatkowego."
Estoński CIT: obowiązki ewidencyjne i prawo bilansowe - podsumowanie
Opodatkowanie ryczałtem od dochodów spółek (Estoński CIT) nakłada na podatników określone obowiązki ewidencyjne i bilansowe. Prawidłowe prowadzenie ksiąg rachunkowych oraz sporządzanie sprawozdań finansowych zgodnie z przepisami jest kluczowe dla prawidłowego rozliczenia podatkowego. Wyodrębnienie zysków i strat w kapitale własnym oraz terminowe złożenie odpowiednich deklaracji do urzędu skarbowego zapewniają zgodność z wymogami ustawowymi i minimalizują ryzyko podatkowe.
Przestrzeganie tych zasad nie tylko ułatwia zarządzanie finansami firmy, ale również zapewnia zgodność z przepisami podatkowymi, co jest kluczowe dla uniknięcia sankcji i dodatkowych obciążeń. Dzięki temu przedsiębiorstwa mogą skupić się na reinwestowaniu zysków i dalszym rozwoju, korzystając jednocześnie z korzyści, jakie niesie ze sobą Estoński CIT.
