Estoński CIT, znany również jako ryczałt od dochodów spółek, został wprowadzony w Polsce jako nowa forma opodatkowania przedsiębiorstw. Jego głównym celem jest wsparcie reinwestycji zysków przez przedsiębiorstwa oraz uproszczenie systemu podatkowego. Model ten, zaczerpnięty z Estonii, ma na celu odroczenie opodatkowania do momentu, gdy zysk jest dystrybuowany, co pozwala firmom na efektywniejsze zarządzanie swoimi finansami. W artykule szczegółowo omówimy istotę Estońskiego CIT, różnice w porównaniu z tradycyjnym modelem CIT, warunki korzystania z tego systemu oraz praktyczne wskazówki dotyczące przygotowania do nowego modelu opodatkowania.
Istota Estońskiego CIT
Główną ideą Estońskiego CIT jest odroczenie momentu opodatkowania do czasu dystrybucji zysku. W praktyce oznacza to, że zysk, który pozostaje w spółce i jest przeznaczany na reinwestycje lub zwiększenie płynności, nie podlega opodatkowaniu. Dopiero w momencie, gdy zysk jest wypłacany w formie dywidendy, staje się on przedmiotem opodatkowania. Taki mechanizm umożliwia firmom lepsze zarządzanie środkami finansowymi, pozwalając im na bardziej efektywne inwestowanie w rozwój działalności.
Estoński CIT charakteryzuje się znacznym uproszczeniem rozliczeń podatkowych. Tradycyjny system wymaga bieżącej ewidencji podatkowej oraz ustalania dochodu do opodatkowania na podstawie skomplikowanych obliczeń. W modelu estońskim przedsiębiorstwa nie muszą prowadzić bieżącej ewidencji podatkowej, a zaliczki na podatek CIT nie są płacone co miesiąc. Zamiast tego, podatek jest odprowadzany jednorazowo w momencie wypłaty zysku ze spółki. Takie podejście daje firmom większą elastyczność finansową, umożliwiając im swobodne decydowanie o tym, kiedy i w jaki sposób przeznaczyć środki finansowe.
Podstawy prawne Estońskiego CIT
Podstawą prawną wprowadzenia Estońskiego CIT w Polsce jest Ustawa z dnia 15 lutego 1992 roku o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. z 2020 r. poz. 1406, z późn. zm.). Kluczowe przepisy regulujące ten model opodatkowania to artykuły 28c-28t ustawy o CIT, które określają warunki korzystania z ryczałtu, obowiązki ewidencyjne oraz zasady rozliczeń podatkowych.
Artykuł 28c
Przepisy ogólne dotyczące opodatkowania ryczałtem od dochodów spółek
Podatnikami opodatkowanymi ryczałtem od dochodów spółek są podatnicy, którzy wybrali ten sposób opodatkowania zgodnie z przepisami niniejszego rozdziału.
Opodatkowanie ryczałtem od dochodów spółek obejmuje dochody uzyskiwane przez podatników z działalności gospodarczej, o której mowa w art. 3 ust. 1 pkt 2 ustawy.
Artykuł 28d
Obowiązki ewidencyjne
Podatnicy opodatkowani ryczałtem od dochodów spółek są obowiązani do prowadzenia ksiąg rachunkowych zgodnie z przepisami o rachunkowości, w sposób zapewniający prawidłowe ustalenie podstawy opodatkowania oraz wysokości należnego ryczałtu.
Księgi rachunkowe powinny być prowadzone rzetelnie, bezbłędnie, sprawdzalnie i na bieżąco.
Artykuł 28e
Podstawowe zasady opodatkowania ryczałtem od dochodów spółek
Ryczałt od dochodów spółek jest płatny od podstawy opodatkowania, którą stanowi dochód uzyskany przez podatnika.
Dochód, o którym mowa w ust. 1, obejmuje:
dochód z tytułu podzielonego zysku,
dochód zysku przeznaczonego na pokrycie strat,
dochód z tytułu ukrytych zysków,
dochód z tytułu wydatków niezwiązanych z działalnością gospodarczą podatnika,
dochód z tytułu zmiany wartości składników majątku w przypadku określonych działań restrukturyzacyjnych,
dochód z tytułu zysku netto a redystrybucja zysku,
dochód z tytułu nieujawnionych operacji gospodarczych.
Artykuł 28f
Okres opodatkowania ryczałtem od dochodów spółek
Opodatkowanie ryczałtem od dochodów spółek obejmuje okres bezpośrednio po sobie następujących czterech lat podatkowych wskazany przez podatnika w zawiadomieniu o wyborze opodatkowania ryczałtem.
Opodatkowanie ryczałtem przedłuża się na kolejne okresy bezpośrednio po sobie następujących czterech lat podatkowych, chyba że podatnik złoży informację o rezygnacji z opodatkowania ryczałtem w deklaracji składanej za ostatni rok podatkowy, w którym podatnik był opodatkowany ryczałtem.
Artykuł 28g
Zawiadomienie o wyborze opodatkowania ryczałtem
Podatnik, który wybiera opodatkowanie ryczałtem od dochodów spółek, składa zawiadomienie o wyborze opodatkowania ryczałtem do właściwego naczelnika urzędu skarbowego, według ustalonego wzoru, na druku ZAW-RD w terminie do końca pierwszego miesiąca pierwszego roku podatkowego, w którym podatnik ma być opodatkowany ryczałtem.
Artykuł 28h
Kto nie może wybrać opodatkowania ryczałtem
Prawa do zastosowania estońskiego CIT nie mają:
przedsiębiorstwa finansowe,
instytucje pożyczkowe,
podmioty uzyskujące dochody z działalności gospodarczej prowadzonej na terenie specjalnej strefy ekonomicznej lub w Polskiej Strefie Inwestycji,
podmioty będące w stanie upadłości lub likwidacji,
podatnicy, którzy zostali utworzeni w wyniku połączenia lub podziału albo przez osoby prawne, osoby fizyczne albo jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej wnoszące, tytułem wkładów niepieniężnych na poczet kapitału podatnika, składniki majątku uzyskane przez te osoby albo jednostki w wyniku likwidacji innych podatników, jeżeli te osoby albo jednostki posiadały udziały (akcje) tych innych likwidowanych podatników,
podatnicy, którzy wnieśli tytułem wkładu do innego podmiotu, w tym na poczet kapitału, uprzednio prowadzone przez siebie przedsiębiorstwo, zorganizowaną część przedsiębiorstwa albo składniki majątku tego przedsiębiorstwa o wartości przekraczającej łącznie równowartość w złotych kwoty 10 000 euro.
Artykuł 28i
Podstawowe obowiązki ewidencyjne
Podatnicy opodatkowani ryczałtem od dochodów spółek są obowiązani do prowadzenia ksiąg rachunkowych zgodnie z przepisami o rachunkowości, w sposób zapewniający prawidłowe ustalenie podstawy opodatkowania oraz wysokości należnego ryczałtu.
Księgi rachunkowe powinny być prowadzone rzetelnie, bezbłędnie, sprawdzalnie i na bieżąco.
Artykuł 28j
Warunki wyboru ryczałtu od dochodów spółek
Podatnikiem uprawnionym do wyboru ryczałtu od dochodów spółek jest podatnik, który:
Prowadzi działalność w formie spółki z o.o., spółki akcyjnej, prostej spółki akcyjnej, spółki komandytowo-akcyjnej lub spółki komandytowej.
Mniej niż 50% przychodów (z poprzedniego roku) spółki pochodzi ze źródeł pasywnych.
Zatrudnia co najmniej 3 osoby na pełny etat, niebędące udziałowcami ani akcjonariuszami.
Udziałowcami, akcjonariuszami lub wspólnikami są wyłącznie osoby fizyczne nieposiadające praw majątkowych związanych z prawem do otrzymania jako założyciele (fundatorzy) lub beneficjenci fundacji, trustu lub innego podmiotu albo stosunku prawnego o charakterze powierniczym.
Podatnik nie posiada udziałów (akcji) w kapitale innej spółki.
Artykuł 28k
Okres wykluczenia z opodatkowania ryczałtem
Przepisy dotyczące ryczałtu nie stosuje się do podatników, którzy:
Zostali utworzeni w wyniku połączenia lub podziału,
Wnieśli tytułem wkładu do innego podmiotu składniki majątku uzyskane przez tego podatnika w wyniku likwidacji innych podatników.
Artykuł 28l
Zasady rozliczeń podatkowych
Podatnicy opodatkowani ryczałtem od dochodów spółek są obowiązani do prowadzenia ksiąg rachunkowych zgodnie z przepisami o rachunkowości, w sposób zapewniający prawidłowe ustalenie podstawy opodatkowania oraz wysokości należnego ryczałtu.
Podział lub pokrycie wyniku finansowego netto spółki powinny nastąpić po uprzednim pisemnym podjęciu uchwały przez zwyczajne zgromadzenie wspólników albo zwyczajne walne zgromadzenie akcjonariuszy.
Artykuł 28m
Uchwała o podziale wyniku finansowego
Uchwała o podziale zysku jako dowód właściwie ustalonej podstawy opodatkowania w ryczałcie podlega obowiązkowi przechowywania do końca okresu przedawnienia zobowiązania podatkowego podatnika.
Artykuł 28n
Kontynuacja rozliczeń podatkowych
Podatnicy opodatkowani ryczałtem uwzględniają zdarzenia zaistniałe przed pierwszym rokiem opodatkowania ryczałtem, jeżeli rozliczenie tych zdarzeń jest kontynuowane zgodnie z przyjętymi zasadami rachunkowości.
Artykuł 28o
Deklaracje podatkowe
Podatnik opodatkowany ryczałtem od dochodów spółek jest obowiązany złożyć do urzędu skarbowego deklarację, według ustalonego wzoru, o wysokości dochodu osiągniętego za poprzedni rok podatkowy.
Deklarację składa się za pomocą środków komunikacji elektronicznej zgodnie z przepisami Ordynacji podatkowej w terminie do końca trzeciego miesiąca roku podatkowego.
Artykuł 28p
Oświadczenia wspólników
W celu prawidłowego ustalenia przez spółkę wysokości dochodu z tytułu ukrytych zysków, osobę fizyczną będącą wspólnikiem podatnika opodatkowanego ryczałtem zobowiązuje się do przekazywania temu podatnikowi oświadczenia według ustalonego wzoru na druku OSW-RD.
Artykuł 28q
Korekta przychodów i kosztów
Przed przejściem na Estoński CIT, przedsiębiorstwa muszą przeprowadzić korektę przychodów i kosztów uzyskania przychodów.
Obejmuje to sporządzenie informacji o różnicach w przychodach i kosztach wynikających z odmiennej klasyfikacji dla celów podatkowych i bilansowych.
Artykuł 28r
Przepisy końcowe
Podatnicy opodatkowani ryczałtem od dochodów spółek są obowiązani do prowadzenia ksiąg rachunkowych zgodnie z przepisami o rachunkowości, w sposób zapewniający prawidłowe ustalenie podstawy opodatkowania oraz wysokości należnego ryczałtu.
Podmioty uprawnione do Estońskiego CIT
Aby skorzystać z Estońskiego CIT, przedsiębiorstwo musi spełniać określone warunki. Przede wszystkim, podmiot musi prowadzić działalność w formie spółki z o.o., spółki akcyjnej, prostej spółki akcyjnej, spółki komandytowo-akcyjnej lub spółki komandytowej. Dodatkowo, przedsiębiorstwo musi spełniać kryteria dotyczące struktury przychodów, gdzie mniej niż 50% przychodów powinno pochodzić ze źródeł pasywnych, takich jak wierzytelności, odsetki, pożyczki czy prawa autorskie.
Estoński CIT alternatywny model opodatkowania w Polsce - podmioty uprawnione do wyboru Estońskiego CIT muszą także spełniać wymogi dotyczące zatrudnienia. Przedsiębiorstwo musi zatrudniać co najmniej trzy osoby na pełny etat, niebędące udziałowcami ani akcjonariuszami. Warunek ten nie dotyczy roku rozpoczęcia działalności oraz dwóch kolejnych lat podatkowych. Istnieje również alternatywa dla umowy o pracę – przedsiębiorstwo może ponosić miesięczne wydatki na wynagrodzenia dla zatrudnionych na podstawie umów cywilnoprawnych w kwocie co najmniej trzykrotności przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw.
Podmioty wykluczone z Estońskiego CIT
Nie wszystkie przedsiębiorstwa mogą skorzystać z Estońskiego CIT. Wykluczone są między innymi przedsiębiorstwa finansowe, takie jak banki, instytucje kredytowe, spółdzielcze kasy oszczędnościowo-kredytowe oraz krajowe zakłady ubezpieczeń i reasekuracji. Również instytucje pożyczkowe, podmioty uzyskujące dochody z działalności w specjalnych strefach ekonomicznych oraz podmioty w stanie upadłości lub likwidacji nie mogą wybrać opodatkowania ryczałtem.
Dodatkowo, przedsiębiorstwa utworzone w wyniku połączenia lub podziału, a także te, które wniosły tytułem wkładu składniki majątku uzyskane w wyniku likwidacji innych podmiotów, nie mogą skorzystać z Estońskiego CIT przez co najmniej 24 miesiące od dnia utworzenia lub wniesienia wkładu (10 000 euro). Takie ograniczenia mają na celu zapobieganie nadużyciom podatkowym i zapewnienie, że Estoński CIT jest stosowany zgodnie z jego pierwotnym celem – wspieraniem reinwestycji zysków i uproszczeniem rozliczeń podatkowych.
Praktyczne aspekty stosowania Estońskiego CIT
W praktyce Estoński CIT może prowadzić do różnych scenariuszy opodatkowania, w zależności od specyficznych warunków działalności przedsiębiorstwa. Dochód z tytułu podzielonego zysku, dochód zysku przeznaczonego na pokrycie strat, dochód z tytułu ukrytych zysków czy dochód z tytułu wydatków niezwiązanych z działalnością gospodarczą są różnie traktowane w Estońskim CIT. Wysokość tych dochodów i sposób ich obliczania musi być zgodny z najnowszymi interpretacjami przepisów podatkowych.
Na przykład, dochód z tytułu podzielonego zysku to zysk, który jest wypłacany wspólnikom w formie dywidendy. W Estońskim CIT podatek od tego dochodu jest płacony dopiero w momencie jego wypłaty. Podobnie dochód zysku przeznaczonego na pokrycie strat jest opodatkowany w momencie jego przeznaczenia na ten cel. Dochód z tytułu ukrytych zysków, który obejmuje np. nieujawnione operacje gospodarcze, również podlega specyficznym zasadom opodatkowania.
Przedsiębiorstwa korzystające z Estońskiego CIT muszą również pamiętać o obowiązkach sprawozdawczych. Są one zobowiązane do prowadzenia odpowiednich ksiąg rachunkowych i sporządzania sprawozdań finansowych zgodnie z przepisami o rachunkowości. Księgi rachunkowe muszą być prowadzone rzetelnie i na bieżąco, aby zapewnić prawidłowe określenie wysokości zysku netto, podstawy opodatkowania i wysokości należnego podatku. Deklaracje podatkowe, takie jak CIT-8E, muszą być składane do właściwego urzędu skarbowego za pomocą środków komunikacji elektronicznej.
Wstępna korekta przychodów i kosztów w Estońskim CIT
Przed przejściem na Estoński CIT, przedsiębiorstwa muszą przeprowadzić wstępną korektę przychodów i kosztów uzyskania przychodów. Obejmuje to sporządzenie informacji o różnicach w przychodach i kosztach wynikających z odmiennej klasyfikacji dla celów podatkowych i bilansowych, a także wyodrębnienie w kapitale własnym kwot zysków niepodzielonych i podzielonych oraz niepokrytych strat z lat poprzednich.
Celem tej korekty jest uniknięcie podwójnego opodatkowania tych samych przychodów oraz podwójnego odliczenia tych samych kosztów. Wstępna korekta przychodów dotyczy kategorii, które są rozpoznawane dla celów podatkowych zgodnie z zasadami ogólnymi CIT, na przykład odsetki, które są rozliczane w dochodzie podatkowym w momencie ich faktycznego otrzymania.
Przykładami przychodów, które mogą wymagać wstępnej korekty, są naliczone, lecz jeszcze nie otrzymane odsetki od pożyczek, dodatnie różnice kursowe, czy naliczone, lecz jeszcze nie otrzymane odsetki od należności z tytułu dostaw i usług. Podobnie, koszty uzyskania przychodu mogą obejmować naliczone, lecz jeszcze nie zapłacone odsetki od kredytów, naliczone, a dotychczas niewypłacone wynagrodzenia z tytułu umów cywilnoprawnych oraz różnice wynikające z amortyzacji środków trwałych.
Jak się przygotować do Estońskiego CIT
Przygotowanie do Estońskiego CIT wymaga przeprowadzenia wstępnej analizy finansowej i podatkowej przedsiębiorstwa. Należy uwzględnić wszystkie dochody i koszty, które mogą wpłynąć na rozliczenia podatkowe w nowym modelu opodatkowania. Konieczne jest także sporządzenie dokładnej dokumentacji finansowej oraz deklaracji podatkowych, które będą podstawą do wyboru Estońskiego CIT.
Ważnym elementem przygotowania jest także analiza struktury przychodów przedsiębiorstwa, aby upewnić się, że mniej niż 50% przychodów pochodzi ze źródeł pasywnych. Przedsiębiorstwa muszą również spełniać wymogi dotyczące zatrudnienia, co może wymagać odpowiednich zmian w strukturze zatrudnienia lub w sposobie wypłacania wynagrodzeń.
Estoński CIT alternatywny model opodatkowania w Polsce - podsumowanie
Estoński CIT to nowoczesna i uproszczona forma opodatkowania przedsiębiorstw w Polsce, która daje możliwość odroczenia momentu opodatkowania do czasu dystrybucji zysku. Model ten jest szczególnie korzystny dla przedsiębiorstw, które reinwestują swoje zyski i dążą do zwiększenia płynności finansowej. Choć Estoński CIT wiąże się z pewnymi wymogami i obowiązkami sprawozdawczymi, jego zalety w postaci uproszczenia rozliczeń podatkowych i większej elastyczności finansowej mogą przyczynić się do wzrostu konkurencyjności polskich przedsiębiorstw na rynku krajowym i międzynarodowym.
Przedsiębiorstwa planujące przejście na Estoński CIT powinny dokładnie przeanalizować swoje finanse i przygotować się do nowych wymogów, aby w pełni wykorzystać korzyści płynące z tego modelu opodatkowania.
Warto również skonsultować się z doradcą podatkowym, który pomoże w przygotowaniu odpowiednich dokumentów i wprowadzeniu niezbędnych zmian w strukturze finansowej i organizacyjnej firmy. Dzięki temu przedsiębiorstwa będą mogły sprawnie przejść na Estoński CIT i czerpać z niego korzyści w postaci uproszczenia rozliczeń i efektywniejszego zarządzania finansami.
Comments