Notariusz pełni ważną rolę w dokonywaniu darowizn, jednak w kontekście obowiązku złożenia zgłoszenia SD-Z2, jego rola jako płatnika nie obejmuje tego obowiązku. Zgłoszenie SD-Z2, czyli „Zgłoszenie o nabyciu własności rzeczy lub praw majątkowych”, jest dokumentem składanym przez obdarowanego, który pragnie skorzystać ze zwolnienia z podatku od darowizn. Obowiązek ten wynika z przepisów ustawy o podatku od spadków i darowizn (Dz.U. z 2019 r. poz. 1813 ze zm.) – dalej u.p.s.d..
Obowiązek złożenia SD-Z2 przez obdarowanego – przepisy ustawy o podatku od spadków i darowizn
Zgłoszenie SD-Z2 dotyczy sytuacji, w której obdarowany nabywa majątek w drodze darowizny i chce skorzystać ze zwolnienia z podatku, przysługującego najbliższej rodzinie, tj. osobom zaliczanym do tzw. I grupy podatkowej. Zgodnie z art. 4a ust. 1 pkt 1 u.p.s.d., zwolnieniu z podatku od spadków i darowizn podlega nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych przez małżonka, zstępnych (np. dzieci, wnuki), wstępnych (np. rodzice, dziadkowie), pasierba, rodzeństwo, ojczyma i macochę, pod warunkiem zgłoszenia tego nabycia właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego w terminie 6 miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego.
Czy notariusz ma obowiązek złożyć SD-Z2 w przypadku darowizny? obowiązek podatkowy powstaje z chwilą dokonania darowizny, co oznacza, że obdarowany ma dokładnie 6 miesięcy od tej daty na złożenie zgłoszenia SD-Z2. Niedopełnienie tego obowiązku skutkuje utratą prawa do zwolnienia i koniecznością zapłacenia podatku od darowizn, zgodnie z przepisami art. 15 u.p.s.d., który określa stawki podatku od darowizn, w zależności od wartości darowizny i grupy podatkowej.
Rola notariusza jako płatnika podatku od darowizn
Zgodnie z art. 18 ust. 1 pkt 1 i ust. 2 u.p.s.d., notariusze pełnią rolę płatników podatku od darowizn, co oznacza, że w przypadku darowizny dokonanej w formie aktu notarialnego są oni zobowiązani do obliczenia, pobrania i wpłaty należnego podatku do urzędu skarbowego. Notariusz działa jako pośrednik między stronami umowy a urzędem skarbowym, zapewniając, że odpowiednia kwota podatku od darowizny zostanie pobrana i odprowadzona do budżetu państwa.
Jednakże, jak wynika z art. 17a ust. 1 i 2 u.p.s.d., obowiązek składania zeznania podatkowego (formularz SD-3) nie dotyczy przypadków, w których podatek jest pobierany przez płatnika, czyli notariusza. Notariusz jest wówczas zobowiązany do odprowadzenia podatku, a strona obdarowana nie musi składać zeznania podatkowego, jeśli podatek został pobrany przez notariusza.
W przypadku zwolnienia z podatku, które przysługuje na podstawie art. 4a u.p.s.d., notariusz nie jest jednak zobowiązany do składania zgłoszenia SD-Z2 w imieniu obdarowanego. Jak wynika z art. 4a ust. 4 u.p.s.d., obowiązek złożenia zgłoszenia ciąży wyłącznie na osobie obdarowanej, a nie na notariuszu, nawet jeśli notariusz sporządza akt notarialny dotyczący darowizny.
Różnica między zgłoszeniem SD-Z2 a zeznaniem podatkowym SD-3
Zgłoszenie SD-Z2 i zeznanie podatkowe SD-3 mają odmienny charakter i dotyczą różnych sytuacji podatkowych:
SD-Z2 – jest to zgłoszenie, które składa obdarowany, aby skorzystać ze zwolnienia podatkowego w przypadku darowizn od najbliższej rodziny. Formularz ten nie dotyczy samego obowiązku zapłaty podatku, lecz informuje urząd skarbowy o nabyciu majątku, który może być zwolniony z opodatkowania. Jak wynika z art. 4a ust. 1 u.p.s.d., brak złożenia tego zgłoszenia w terminie 6 miesięcy skutkuje utratą prawa do zwolnienia z podatku.
SD-3 – jest to standardowe zeznanie podatkowe, które składa osoba nabywająca majątek, jeżeli darowizna nie korzysta ze zwolnienia z podatku. Notariusz, jako płatnik, może pobrać i wpłacić podatek od darowizny w momencie sporządzenia aktu notarialnego, co zwalnia obdarowanego z obowiązku składania SD-3.
Zgodnie z art. 17a ust. 2 u.p.s.d., obowiązek składania zeznania podatkowego SD-3 nie dotyczy sytuacji, w których podatek jest pobierany przez notariusza. Jednakże, jak wspomniano wcześniej, zwolnienie z podatku wymaga zgłoszenia SD-Z2, które składa obdarowany, a nie notariusz.
Szczegółowe obowiązki notariusza jako płatnika
Na podstawie art. 18 u.p.s.d., notariusze mają obowiązek działania jako płatnicy podatku od spadków i darowizn, ale tylko w odniesieniu do przypadków, w których podatek rzeczywiście jest należny. Notariusz odpowiada za obliczenie, pobranie i wpłatę podatku, jeżeli darowizna nie podlega zwolnieniu z podatku. Jest to szczególnie ważne w przypadku darowizn o znacznej wartości, które nie korzystają z ulg podatkowych i w których wartość przekracza limity ustawowe określone w art. 9 u.p.s.d..
W przypadku darowizn objętych zwolnieniem, na notariuszu nie ciąży obowiązek pobrania podatku ani złożenia zgłoszenia SD-Z2. Zgłoszenie to jest obowiązkiem obdarowanego, który musi poinformować urząd skarbowy o darowiźnie, aby zachować prawo do zwolnienia podatkowego. Brak zgłoszenia w terminie 6 miesięcy od otrzymania darowizny może skutkować utratą zwolnienia i koniecznością zapłaty podatku, zgodnie z art. 15 u.p.s.d.
Przepisy dotyczące zwolnień z podatku od darowizn
Zwolnienia z podatku od darowizn są przewidziane dla najbliższych członków rodziny na mocy art. 4a u.p.s.d.. Należą do nich m.in. małżonkowie, zstępni (dzieci, wnuki), wstępni (rodzice, dziadkowie), pasierbowie, rodzeństwo oraz ojczym i macocha. Zwolnienie to jest korzystne, ponieważ pozwala uniknąć zapłaty podatku od darowizn, które często są przekazywane w rodzinie na cele majątkowe.
Jednakże, aby skorzystać ze zwolnienia, obdarowany musi złożyć zgłoszenie SD-Z2 w urzędzie skarbowym, w terminie 6 miesięcy od dnia darowizny. Zgłoszenie to ma na celu poinformowanie fiskusa o nabyciu majątku w drodze darowizny, który na mocy przepisów korzysta z preferencji podatkowych.
Notariusz nie ma obowiązku składania zgłoszenia SD-Z2 w przypadku darowizny. Obowiązek ten spoczywa na obdarowanym, który chce skorzystać ze zwolnienia z podatku od darowizn na mocy art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn. Notariusz pełni rolę płatnika podatku tylko w przypadku, gdy darowizna nie podlega zwolnieniu z podatku, a zgłoszenie SD-Z2 nie jest obowiązkiem, który dotyczy notariusza, nawet jeśli to on sporządza akt notarialny.
Czy notariusz ma obowiązek złożyć SD-Z2 w przypadku darowizny? – podsumowanie
Notariusz nie ma obowiązku składania zgłoszenia SD-Z2 w związku z darowizną. Obowiązek ten leży po stronie obdarowanego, który w celu skorzystania ze zwolnienia od podatku musi złożyć zgłoszenie SD-Z2 do urzędu skarbowego. Notariusz jako płatnik działa wyłącznie w zakresie poboru podatku, gdy darowizna nie jest objęta zwolnieniem.
Jeśli masz pytania dotyczące zgłoszeń SD-Z2, rozliczeń podatkowych lub chcesz upewnić się, że Twoje darowizny są prawidłowo rozliczone, skontaktuj się z naszą kancelarią rachunkową. Oferujemy kompleksowe wsparcie w kwestiach podatkowych, pomagając uniknąć potencjalnych problemów związanych z obowiązkami wobec urzędu skarbowego.
