Zmiana pracodawcy przez pracownika często wiąże się z pytaniami o zasady rozliczenia niewykorzystanego urlopu wypoczynkowego. Pracownik, który odchodzi z pracy, może nie zdążyć wykorzystać przysługującego mu urlopu. Powstaje wówczas pytanie, czy istnieje możliwość przeniesienia tego urlopu do nowego pracodawcy na podstawie porozumienia trójstronnego między pracownikiem, dotychczasowym i przyszłym pracodawcą. Obowiązujące przepisy Kodeksu pracy nie przewidują takiej możliwości. W poniższym artykule analizujemy, dlaczego prawo pracy nie dopuszcza przenoszenia urlopu do kolejnego pracodawcy.
Podstawy prawne dotyczące rozliczenia urlopu wypoczynkowego
Zgodnie z art. 152 § 1 Kodeksu pracy (ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r., Dz.U. z 2023 r. poz. 1465, dalej „k.p.”), każdy pracownik ma prawo do corocznego, płatnego urlopu wypoczynkowego, który nie może być przeniesiony na inną osobę ani oddany (umorzony) przez pracownika (art. 152 § 2 k.p.). Jeśli pracownik nie wykorzystał swojego urlopu przed zakończeniem stosunku pracy, przepisy jasno określają, co w takiej sytuacji należy zrobić.
Zgodnie z art. 171 § 1 k.p., w przypadku rozwiązania lub wygaśnięcia umowy o pracę, jeśli pracownik nie wykorzystał przysługującego mu urlopu w całości lub w części, ma prawo do otrzymania ekwiwalentu pieniężnego. Pracodawca jest zobowiązany do wypłacenia ekwiwalentu za dni urlopu, które pozostały niewykorzystane do momentu zakończenia stosunku pracy. Przepisy nie dają możliwości przeniesienia niewykorzystanego urlopu do nowego pracodawcy.
Przeniesienie urlopu a ekwiwalent pieniężny
Czy niewykorzystany urlop można przenieść do nowego pracodawcy? - Kodeks pracy nie dopuszcza przenoszenia niewykorzystanego urlopu między różnymi pracodawcami. Zgodnie z art. 171 § 1 k.p., gdy stosunek pracy dobiega końca, pracodawca musi rozliczyć się z pracownikiem z niewykorzystanego urlopu, wypłacając odpowiedni ekwiwalent. Jest to rozwiązanie, które zapewnia, że pracownik otrzymuje rekompensatę za niewykorzystane dni urlopowe. Przepisy jasno regulują, że taki urlop nie może być „przeniesiony” do nowego pracodawcy, nawet za zgodą wszystkich stron.
Jedynym wyjątkiem od obowiązku wypłacenia ekwiwalentu za urlop jest sytuacja opisana w art. 171 § 3 k.p. Przepis ten stanowi, że pracodawca nie musi wypłacać ekwiwalentu, jeśli pracownik postanowi wykorzystać urlop w ramach kolejnej umowy o pracę, zawartej bezpośrednio po wygaśnięciu poprzedniej umowy, ale pod warunkiem, że umowa ta zostanie zawarta z tym samym pracodawcą. Nie dotyczy to jednak sytuacji, w której pracownik zmienia pracodawcę. Nowy pracodawca nie może przejąć odpowiedzialności za niewykorzystany urlop od poprzedniego pracodawcy.
Zakaz zrzeczenia się prawa do wynagrodzenia
Podstawą prawną, która uniemożliwia przeniesienie niewykorzystanego urlopu do nowego pracodawcy, jest również art. 84 k.p. Zgodnie z tym przepisem, pracownik nie może zrzec się prawa do wynagrodzenia ani przenieść tego prawa na inną osobę. Zakaz ten obejmuje również wynagrodzenie w formie ekwiwalentu za niewykorzystany urlop. Oznacza to, że nawet gdyby pracownik i obaj pracodawcy (dotychczasowy i przyszły) wyrazili zgodę na takie porozumienie, byłoby to sprzeczne z obowiązującymi przepisami.
Pracodawca ma obowiązek wypłaty ekwiwalentu za niewykorzystany urlop. Nawet jeśli pracownik chciałby przenieść niewykorzystany urlop na nowego pracodawcę, takie działanie jest niemożliwe. Prawo do wynagrodzenia za pracę, w tym także ekwiwalent za urlop, są niezbywalne i muszą zostać rozliczone przez dotychczasowego pracodawcę.
Porozumienie trójstronne – czy jest możliwe?
Pomimo wyraźnych przepisów, w praktyce pojawiają się próby zawierania porozumień trójstronnych między pracownikiem, dotychczasowym i nowym pracodawcą, w których strony uzgadniają, że niewykorzystany urlop zostanie przeniesiony do nowego pracodawcy. Na jego podstawie nowy pracodawca zobowiązałby się do udzielenia pracownikowi urlopu, który nie został wykorzystany u poprzedniego pracodawcy.
Chociaż takie rozwiązanie mogłoby wydawać się korzystne dla wszystkich stron, to nie ma ono oparcia w przepisach prawa pracy. Kodeks pracy nie przewiduje możliwości przenoszenia urlopu pomiędzy różnymi pracodawcami, a jakiekolwiek próby ominięcia tego przepisu mogą zostać zakwestionowane przez organy nadzoru pracy lub sądy. Art. 171 § 1 k.p. jasno wskazuje, że urlop niewykorzystany powinien zostać rozliczony przez obecnego pracodawcę poprzez wypłatę ekwiwalentu.
Odpowiedzialność pracodawcy za niewypłacenie ekwiwalentu
Niewypłacenie ekwiwalentu pieniężnego za niewykorzystany urlop stanowi naruszenie obowiązków pracodawcy. Zgodnie z art. 282 § 1 pkt 1 k.p., pracodawca, który nie wypłaca w terminie należnych świadczeń pracownikowi, w tym wynagrodzenia lub ekwiwalentu za urlop, może zostać ukarany grzywną. Przepisy przewidują również dodatkowe konsekwencje, takie jak odsetki za nieterminową wypłatę należności.
Z tego powodu, pracodawca, który nie wypłaci ekwiwalentu pieniężnego, naraża się na odpowiedzialność, niezależnie od ewentualnych porozumień między pracownikiem a przyszłym pracodawcą. Pracownik również nie może zrzekać się swojego prawa do ekwiwalentu ani wymusić przeniesienia niewykorzystanego urlopu do nowego pracodawcy.
Przykład
Załóżmy, że pracownik został zwolniony z obecnej pracy z zachowaniem trzymiesięcznego okresu wypowiedzenia i nie zdążył wykorzystać swojego urlopu. W takiej sytuacji pracodawca, zgodnie z art. 171 § 1 k.p., musi wypłacić mu ekwiwalent pieniężny za niewykorzystane dni urlopowe. Nawet jeśli nowy pracodawca zgodziłby się na udzielenie urlopu w naturze, przepisy nie pozwalają na takie działanie. Dotychczasowy pracodawca jest zobowiązany rozliczyć urlop finansowo, a nie poprzez przeniesienie go na przyszłą umowę o pracę z innym podmiotem.
Czy niewykorzystany urlop można przenieść do nowego pracodawcy? -podsumowanie
Prawo pracy w Polsce nie przewiduje możliwości przeniesienia niewykorzystanego urlopu wypoczynkowego pomiędzy różnymi pracodawcami. Dotychczasowy pracodawca ma obowiązek wypłaty ekwiwalentu pieniężnego za niewykorzystany urlop, jeśli pracownik nie zdążył go wykorzystać przed rozwiązaniem stosunku pracy. Nawet zawarcie porozumienia trójstronnego, na mocy którego nowy pracodawca zobowiązałby się do udzielenia niewykorzystanego urlopu, byłoby sprzeczne z przepisami Kodeksu pracy.
Rozliczenie urlopu wypoczynkowego musi zostać dokonane przez dotychczasowego pracodawcę, a wszelkie próby przeniesienia tego obowiązku na nowego pracodawcę mogą prowadzić do naruszenia prawa. W sytuacji zakończenia stosunku pracy, ekwiwalent pieniężny za niewykorzystany urlop jest jedyną formą rekompensaty, jaką przewidują przepisy.
