Split payment, znany również jako mechanizm podzielonej płatności (MPP), jest systemem rozliczeń podatku VAT, który ma na celu ograniczenie wyłudzeń i nieprawidłowości podatkowych. Zgodnie z przepisami, nabywca towaru lub usługi płaci VAT bezpośrednio na specjalny rachunek VAT dostawcy, a kwotę netto na jego zwykłe konto. Mechanizm ten obowiązuje w Polsce od 1 kwietnia 2018 r. i jest stosowany zarówno dobrowolnie, jak i obligatoryjnie w pewnych sytuacjach.
Ogólne założenia split payment
Mechanizm split payment polega na rozdzieleniu płatności za towary lub usługi na dwie części:
Kwota netto – przekazywana na standardowy rachunek bankowy sprzedawcy,
Kwota VAT – przekazywana na specjalny rachunek VAT.
Zapłata jest dokonywana w jednym zleceniu płatniczym, które wskazuje obie kwoty. Rachunek VAT to specjalne konto, które może być wykorzystywane wyłącznie do określonych celów, głównie do zapłaty VAT, oraz innych zobowiązań podatkowych.
Rachunek VAT
Rachunki VAT są automatycznie otwierane przez banki dla przedsiębiorców, bez potrzeby składania dodatkowych wniosków.
Rachunki te są prowadzone w złotówkach i mają ograniczoną funkcję – mogą być używane jedynie do rozliczeń związanych z podatkiem VAT, takich jak:
zapłata VAT do urzędu skarbowego,
rozliczenie VAT z faktur wystawionych przez inne podmioty,
zapłata innych zobowiązań publicznoprawnych.
Środki zgromadzone na rachunku VAT są chronione przed egzekucją (z wyjątkiem zobowiązań publicznoprawnych) i mogą być przekazane na rachunek bieżący przedsiębiorcy wyłącznie za zgodą organu podatkowego.
Obowiązkowa podzielona płatność
Od 1 listopada 2019 r. wprowadzono obowiązek stosowania split payment w pewnych sytuacjach. Zgodnie z art. 108a ustawy o VAT, mechanizm ten staje się obowiązkowy, gdy są spełnione trzy warunki łącznie:
Rodzaj transakcji – dotyczy nabycia towarów i usług wymienionych w załączniku nr 15 do ustawy o VAT, takich jak np.: paliwa, surowce wtórne, elektronika, roboty budowlane.
Wartość transakcji – brutto przekracza 15 000 zł lub równowartość w walucie obcej,
Podatnicy – zarówno sprzedawca, jak i nabywca są czynnymi podatnikami VAT.
Jeżeli którakolwiek z powyższych przesłanek nie jest spełniona, obowiązek podzielonej płatności nie występuje.
Dobrowolna podzielona płatność
W przypadkach, które nie spełniają warunków obligatoryjnych, mechanizm split payment jest dobrowolny. Nabywca może zdecydować się na jego zastosowanie, co może być korzystne w przypadku transakcji z większym ryzykiem podatkowym. Dobrowolne zastosowanie split payment daje dodatkowe korzyści, takie jak brak solidarnej odpowiedzialności za zobowiązania podatkowe sprzedawcy.
Zapłata za fakturę w systemie split payment odbywa się za pomocą komunikatu przelewu, który musi zawierać następujące dane:
kwotę netto,
kwotę VAT,
numer faktury, której dotyczy płatność,
NIP dostawcy towarów lub usług.
Co to jest split payment? - mechanizm split payment dotyczy transakcji wyłącznie w złotych polskich. Bank, na podstawie danych z komunikatu przelewu, dokonuje podziału płatności na odpowiednie rachunki.
Konsekwencje niezastosowania mechanizmu podzielonej płatności
W przypadku, gdy split payment jest obowiązkowy, a podatnik nie zastosuje tej metody, może on ponieść konsekwencje:
Sprzedawca: Jeżeli sprzedawca nie umieści na fakturze informacji o obowiązkowej podzielonej płatności, grozi mu sankcja w wysokości 30% kwoty VAT.
Nabywca: Nabywca, który nie dokona podzielonej płatności mimo obowiązku, może być ukarany sankcją w wysokości 30% kwoty VAT oraz utracić prawo do odliczenia VAT z tej faktury.
Podstawa prawna:
Ustawa o podatku od towarów i usług (VAT) – art. 108a–108d reguluje mechanizm podzielonej płatności.
Załącznik nr 15 do ustawy o VAT – lista towarów i usług objętych obowiązkowym split payment.
Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 29 września 2018 r. – szczegółowe zasady prowadzenia rachunków VAT.
Możliwość przeniesienia środków z rachunku VAT
Przepisy ustawy VAT przewidują możliwość przeniesienia środków zgromadzonych na rachunku VAT na rachunek bieżący podatnika, jednak wymaga to uzyskania zgody organu podatkowego. Przedsiębiorca musi złożyć odpowiedni wniosek, a organ podatkowy ma 60 dni na rozpatrzenie wniosku.
Zwolnienie z odpowiedzialności solidarnej
Warto również zauważyć, że nabywca, który dobrowolnie zastosuje split payment w transakcji, uzyskuje zwolnienie z odpowiedzialności solidarnej za zobowiązania podatkowe sprzedawcy. Oznacza to, że nie odpowiada on za ewentualne zaległości podatkowe sprzedawcy w zakresie VAT.
Obowiązkowe stosowanie split payment w przypadku usług budowlanych
Od 1 listopada 2019 r. obowiązkowe jest stosowanie split payment w branży budowlanej, co zostało wprowadzone jako odpowiedź na wysokie ryzyko oszustw VAT w tym sektorze. Firmy budowlane muszą rozliczać się z zastosowaniem mechanizmu podzielonej płatności w przypadku faktur o wartości brutto przekraczającej 15 000 zł, gdy usługi te są objęte
załącznikiem nr 15 do ustawy o VAT.
Co to jest split payment? - podsumowanie
Split payment to mechanizm rozliczenia VAT, który został wprowadzony w celu uszczelnienia systemu podatkowego i zapobiegania wyłudzeniom. Mechanizm ten rozdziela płatność na kwotę netto i VAT, co zapewnia większą kontrolę nad środkami zgromadzonymi na rachunkach VAT. W pewnych sytuacjach jego stosowanie jest obowiązkowe, a w innych dobrowolne. Niezastosowanie mechanizmu w przypadkach obligatoryjnych może skutkować poważnymi konsekwencjami podatkowymi dla obu stron transakcji.
