Przedsiębiorcy zastanawiają się, czy niezdolność do pracy spowodowana chorobą wpływa na możliwość skorzystania z tzw. "wakacji składkowych" oraz czy ma to wpływ na wysokość podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne w tym okresie. Warto więc przyjrzeć się szczegółowo przepisom regulującym tę kwestię.
Wakacje składkowe
Zgodnie z art. 17a ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U. z 2023 r. poz. 1234, dalej: u.s.u.s.), na wniosek płatnika składek prowadzącego pozarolniczą działalność gospodarczą, o której mowa w art. 8 ust. 6 pkt 1 u.s.u.s., zwalnia się go z obowiązku opłacenia należnych składek z tytułu tej działalności na jego własne ubezpieczenia emerytalne, rentowe i wypadkowe za wskazany przez niego miesiąc kalendarzowy w roku. Zwolnienie to, potocznie nazywane "wakacjami składkowymi", stanowi pomoc de minimis udzielaną zgodnie z warunkami określonymi w przepisach prawa Unii Europejskiej, co precyzuje art. 17b ust. 1 u.s.u.s.
Ubezpieczenia społeczne podczas wakacji składkowych
W okresie korzystania z wakacji składkowych przedsiębiorca nadal podlega ubezpieczeniom społecznym, a składki za ten miesiąc są finansowane z budżetu państwa w ramach dotacji do Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Takie rozwiązanie przewiduje art. 16 ust. 4a u.s.u.s. Podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne za miesiąc objęty wakacjami składkowymi stanowi najniższa obowiązująca danego ubezpieczonego podstawa wymiaru składek, o której mowa w art. 18 ust. 8 u.s.u.s. lub art. 18a ust. 1 u.s.u.s., lub podstawa ustalona zgodnie z art. 18c ust. 1 i 2 u.s.u.s. Ważne jest, że w odniesieniu do tej podstawy wymiaru nie stosuje się przepisów art. 18 ust. 9 i 10 u.s.u.s., co wynika bezpośrednio z art. 18d u.s.u.s.
Podstawa wymiaru składek a choroba przedsiębiorcy
Choroba przedsiębiorcy a wakacje składkowe – czy niezdolność do pracy wpływa na zwolnienie ze składek? - przepisy art. 18 ust. 9 i 10 u.s.u.s. dotyczą sytuacji, w których podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe ulega proporcjonalnemu zmniejszeniu. Ma to miejsce, gdy obowiązek ubezpieczeń społecznych powstał lub ustał w trakcie miesiąca kalendarzowego (np. rozpoczęcie lub zakończenie działalności gospodarczej w środku miesiąca) oraz gdy ubezpieczony był niezdolny do pracy i za okres tej niezdolności przysługiwał mu zasiłek lub świadczenie rehabilitacyjne z ubezpieczenia chorobowego lub wypadkowego. W takich przypadkach podstawa wymiaru składek jest odpowiednio pomniejszana o liczbę dni, w których przedsiębiorca nie podlegał ubezpieczeniom lub był niezdolny do pracy.
Warto sprawdzić:
Czy wspólnik spółki cywilnej, jawnej lub komandytowej może skorzystać z wakacji składkowych ZUS?
Jak obliczyć limit przychodu dla wakacji składkowych ZUS jako wspólnik spółki cywilnej?
Dobrowolne ubezpieczenia społeczne a wakacje składkowe – zasady dla przedsiębiorców
PFRON a wakacje składkowe ZUS – porównanie korzyści dla przedsiębiorców
Wakacje składkowe ZUS a obliczenie limitu de minimis - jednorazowa amortyzacja
Kody ubezpieczenia ZUS dla wakacji składkowych w raportach ZUS DRA i ZUS RCA
Jednakże, w przypadku wakacji składkowych, ustawodawca wyraźnie wyłączył stosowanie tych przepisów. Oznacza to, że nawet jeśli przedsiębiorca w miesiącu korzystania z wakacji składkowych jest niezdolny do pracy z powodu choroby i pobiera zasiłek chorobowy, podstawa wymiaru składek nie zostanie proporcjonalnie zmniejszona. Składki za ten miesiąc są finansowane z budżetu państwa w pełnej wysokości, niezależnie od liczby dni niezdolności do pracy.
Fakt, że w odniesieniu do podstawy wymiaru składek za miesiąc objęty wakacjami składkowymi nie stosuje się przepisów art. 18 ust. 9 i 10 u.s.u.s., oznacza, że podstawa ta nie ulega proporcjonalnemu zmniejszeniu w przypadku niezdolności do pracy czy zaprzestania działalności gospodarczej w trakcie miesiąca. Jest to ważne udogodnienie dla przedsiębiorców, gdyż pozwala na pełne korzystanie z wakacji składkowych, niezależnie od ewentualnych zmian w ich sytuacji zdrowotnej czy zawodowej.
Czy przedsiębiorca może chorować podczas wakacji składkowych?
Tak, przedsiębiorca może być niezdolny do pracy z powodu choroby w miesiącu, w którym korzysta z wakacji składkowych. Choroba nie wpływa na możliwość skorzystania z tego zwolnienia ani na wysokość podstawy wymiaru składek. Oznacza to, że przedsiębiorca może otrzymywać zasiłek chorobowy, a jednocześnie korzystać z wakacji składkowych, bez obaw o konsekwencje finansowe czy formalne.
Choroba przedsiębiorcy a wakacje składkowe – czy niezdolność do pracy wpływa na zwolnienie ze składek? - podsumowanie
Choroba przedsiębiorcy nie wpływa na możliwość korzystania z wakacji składkowych ani na wysokość podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne w tym okresie. Dzięki wyłączeniu stosowania art. 18 ust. 9 i 10 u.s.u.s., podstawa wymiaru składek nie jest proporcjonalnie zmniejszana z powodu niezdolności do pracy czy zaprzestania działalności gospodarczej w trakcie miesiąca objętego wakacjami składkowymi.
